سیده زکیه بدیهی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه مازندران

سرعت توسعه در شهرهای تاریخی و افزایش پیچیدگی کارکردهای شهری در دهه های اخیر سبب ایجاد تغییرهای بسیار در محدوده ی تاریخی شهرها و رویارویی جریان های حفاظت و توسعه شده است. رویکرد منظر شهری تاریخی به مثابه رویکردی متاخر در حوزه ی حفاظت شهری با هدف تحقق حفاظت و توسعه ی یکپارچه و همراه با هم و باال بردن سطح کیفی بهره وری فضاهای شهری مطرح شده است. این رویکرد ارزش محور هم چون لنزی است که از درون آن به شهر کنونی نگریسته می شود و بر نقش انسان و جامعه در پدید آوردن کالبد شهر تاکید دارد. مفهوم منظر شهری تاریخی بیش تر رویکردی برای طراحی شهری و مدیریت آن برپایه ی درک بافت طبیعی، فیزیکی و اجتماعی شهر است. پژوهش حاضر با رجوع به منابع و اسناد مرتبط، علاوه بر تبیین و تشریح مفهوم - رویکرد منظر شهری تاریخی و اصول کلیدی آن، با تحلیل توصیه نامه ی ۲۰۱۱ یونسکو، فرایندی را به منظور شناسایی، ارزیابی، حفاظت و مدیریت منظرهای شهری تاریخی معرفی کرده است. این فرایند با توجه به مشکلات کنونی در مدیریت شهرهای تاریخی ایران، از جمله رودرویی حفاظت و توسعه در سطوح مختلف می تواند در هدایت ذات پویای شهر در مسیر حفظ و تداوم منظر شهری تاریخی موثر باشد؛ فرایندی که با نگاهی جامع، همه ی منابع و ارزش های موجود را در نظر می گیرد و با تاکید بر برنامه ریزی مشارکتی زمینه ی شراکت و مدیریت از سطوح محلی تا کلان را مهیا می کند. همچنین آسیب پذیری هریک از ارزش های میراثی را با مداقه بر تغییرات و دگرگونی ها در کل شهر مدنظر قرار می دهد و در نهایت اقدام های مورد نیاز را با توجه همراه به دو امر حفاظت و توسعه اولویت بندی می کند .

منظر شهری تاریخی، یونسکو، مدیریت تغییر