مسعود شبابانی - دانشجوی دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی: واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، تهران، ایران.
بهمن کارگر - دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران.
محسن رحیمی - استادیار گروه کنترل شکاری، دانشگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص)، تهران، ایران.

زمینه و هدف: ازجمله مسائلی که بیشتر شهرهای بزرگ جهان با آن دست به گریبان هستند، بروز حوادث و مخاطرات طبیعی است. با توجه به ماهیت غیرمترقبه اغلب مخاطرات طبیعی، بهره­مندی از الگوی مناسب برای مدیریت بحران لازم و ضروری است. ازاین رو هدف از مطالعه حاضر ارائه الگوی مدیریت بحران شهری در منطقه ۱۱ شهر تهران است.روش: پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی - تحلیلی است که با استفاده از روش آمیخته (کیفی- کمی) انجام شده است. حجم نمونه با بهره­گیری از فرمول کوکران ۳۱۴ نفر به دست آمده و برای مصاحبه با استفاده از روش گلوله برفی با تعداد ۱۵ نفر از خبرگان مصاحبه انجام شد که پس از تایید روایی و پایایی، داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارها SMART PLS و SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند.یافته ها: مدیریت بحران به عنوان واکنشی در برابر وضعیت بحرانی دربرگیرنده سلسله عملیات و اقدامات پیوسته و پویاست که به طورکلی بر اساس اصول کلاسیک مدیریت شامل برنامه ریزی، سازمان دهی، تشکیلات رهبری و کنترل، بسته به زمان و مکانی که بحران در آن روی می دهد، می تواند متفاوت عمل کند. در این راستا، در پژوهش حاضر مدلی بومی مبتنی بر عوامل موثر بر مدیریت بحران شهری استخراج و پس از تحلیل داده های بخش کمی، تاثیر مولفه های مدیریت بحران در مناطق شهری مورد تایید قرار گرفت.نتیجه گیری: امروزه با شهری شدن جوامع و گرایش انسان ها به محیط های شهری، توجه به شیوه بهتر زیستن در اولویت قرارگرفته است. در همین خصوص خطرات ناشی از پدیده های طبیعی و سوانح اقلیم که انسان ها را تهدید می کند، بی­توجهی به مکان یابی صحیح شهرها، رشد و توسعه شهرهای بنیان نهاده شده، همچنین نبود برنامه ریزی لازم برای جلوگیری از رشد لجام گسیخته شهرها، مسائل و مشکلات فراوانی از جهت مصونیت شهرها به بار آورده است. ازاین رو به­کارگیری الگوی مناسبی که دربرگیرنده همه ابعاد، مولفه ها و شاخص های تاثیرگذار مدیریت بحران در مناطق شهری باشد، ضروری می­باشد.

مدیریت, بحران, مناطق شهری, الگو, شهر تهران