هادی رمضانی اعتدالی - دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین
فاطمه صفری - گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

ارزیابی مدل­های گیاهی در بخش کشاورزی توسط بسیاری از پژوهشگران انجام شده است. تعیین مدل گیاهی مناسب برای برنامه­ریزی و پیش­بینی واکنش گیاهان زراعی در مناطق مختلف ضروری است. این عمل سبب می­شود با صرف هزینه و وقت کمتر بتوان اثر عوامل مختلف را بر عملکرد و کارایی مصرف آب گیاهان بررسی کرد. با توجه به اینکه معادله FAO-۵۶ بعنوان روش مرجع برای برآورد ET در مدل AquaCrop استفاده می­شود و به دلیل تعداد ورودی زیاد استفاده از آن دشوار است. روش­های دیگری همچون روش­های دمایی و تشعشعی وجود دارد که با حداقل داده ورودی می توان ET را با همان میزان دقت برآورد کرد. با توجه به اهمیت این موضوع، تحقیق حاضر به منظور بررسی دقت و کارایی مدل AquaCrop در شبیه­سازی تبخیروتعرق و زیست­توده، تحت تاثیر روش­های مختلف دمایی (بلانی-کریدل و هارگریوز-سامانی) و تشعشعی (پریستلی-تیلور، مک­کینک و تورک) برآورد تبخیروتعرق مرجع در پنج ایستگاه (ارومیه، قزوین، رشت، یزد و مشهد) و چهار اقلیم (خشک، نیمه خشک، مرطوب و نیمه مرطوب) مختلف در ایران و برای گیاه گندم انجام شد. طبق نتایج، روش بلانی-کریدل با مقدار R۲ بیشتر از ۵/۰، NRMSE در محدوده ۱۰-۰ درصد (عالی) و شاخص NS نزدیک به یک (۹۹/۰) و روش تورک با مقدار R۲ بیشتر از ۵/۰، NRMSE در محدوده ۵۰-۱۰ درصد و شاخص NS برابر با ۹/۰ روش های مناسب برای شبیه­سازی تبخیروتعرق در تمام ایستگاه­ها بودند. در مورد شبیه­سازی زیست­توده، روش­های بلانی-کریدل و هارگریوز-سامانی با مقادیر R۲ برابر با ۹/۰، NRMSE در محدوده ۱۰-۰ درصد (عالی) و شاخص NS برابر با ۹۹/۰ بعنوان روش­های دمایی مناسب و روش­های پریستلی-تیلور، مک­کینک و تورک با آماره­های R۲ برابر ۹/۰، NRMSE در محدوده ۱۰-۰ درصد (عالی) و شاخص NS برابر با ۹۹/۰ بعنوان روش های تشعشعی مناسب انتخاب شدند. در این پژوهش دقت خوب مدل AquaCrop در شبیه­سازی تبخیروتعرق و زیست­توده با این روش­های برآورد تبخیروتعرق نسبت به سایر روش­ها نشان داده شد.

بلانی-کریدل, تبخیروتعرق مرجع, تورک, مدل گیاهی, AquaCrop