عادل امیرخانلو - دانشجوی دکتری، روانشناسی تربیتی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
یارعلی دوستی - استادیار، گروه روانشناسی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
رضا دنیوی - استادیار، گروه روانشناسی، واحد نکا، دانشگاه آزاد اسلامی، نکا، ایران

هدف: این پژوهش به منظور مقایسه اثر بخشی درمان شناختی- رفتاری با آموزش هوش هیجانی بر سازگاری اجتماعی نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک انجام شد. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه (دو گروه آزمایش و یک گروه گواه) بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک که درکانون اصلاح تربیت تهران در سال ۱۳۹۸حضور دارند، تشکیل دادند. نمونه ازبین افراد آزمودنی‎های مبتلا به اختلال سلوک غربال شدند، ۴۵ نفر از نوجوانان به صورت تصادفی در سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه گواه هر گروه ۱۵ نفر) جای گرفتند. نمونه گیری، در مرحله انتخاب آزمودنی‎ها به صورت هدفمند و در مرحله جایگزینی در گروه‎های آزمایش و گواه به صورت تصادفی انجام گرفت. گروه آزمایش اول در طی هشت جلسه براساس پروتکل شناختی- رفتاری اسمیت (۲۰۰۰) و گروه آمایش دوم طی هشت جلسه براساس پروتکل آموزش هوش هیجانی برادبری و گریوزف (۲۰۰۱) تحت آموزش قرار گرفتند اما گروه گواه در لیست انتظار قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها در این تحقیق پرسشنامه سازگاری اجتماعی کالیفرنیا (۱۹۵۳) بود. جهت تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که درمان شناختی- رفتاری و آموزش هوش هیجانی بر افزایش سازگاری اجتماعی (۴۹/۶=F، ۰۰۳/۰=P)، قالب های اجتماعی (۷۴/۵۷=F، ۰۰۱/۰>P)، مهارتهای اجتماعی (۳۳/۷=F، ۰۰۲/۰=P)، علائق ضد اجتماعی (۷۳/۷=F، ۰۰۱/۰>P)، روابط خانوادگی (۳۴/۴=F، ۰۱۰/۰=P)، روابط مدرسه ای (۱۳/۴=F، ۰۴۵/۰=P) و روابط اجتماعی (۹۷/۴=F، ۰۱۸/۰=P) نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک اثربخش است. همچنین مقایسه دو گروه آزمایش نشان داد که درمان شناختی-رفتاری تاثیر بیشتری در افزایش سازگاری اجتماعی نوجوانان دارد (۰۰۱/۰>P). نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که درمان شناختی- رفتاری و آموزش هوش هیجانی بر افزایش سازگاری اجتماعی نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک موثر بود.

درمان شناختی- رفتاری, آموزش هوش هیجانی, سازگاری اجتماعی, اختلال سلوک