سبا هاشمی نسب - کارشناس ارشد زبان شناسی، دانش آموخته گروه زبان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سحر بهرامی خورشید - دانشیار گروه زبان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران .
ارسلان گلفام - دانشیار گروه زبان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

در این پژوهش، به بررسی چگونگی مفهوم سازی حذف در ساخت های هم پایه فارسی، با رویکرد دستور شناختی پرداخته ایم. از دید لنگکر (Langacker, ۲۰۱۲, p. ۵۸۵)، حذف به مواردی گفته می شود که در آن ها یک عبارت، جمله نیست، ولی در قیاس با عبارت دیگری که جمله است، تفسیری جمله گونه می یابد. بر مبنای پژوهش های انجام گرفته در زبان انگلیسی، انتظار بر آن بود که دستور شناختی با کمک مفاهیم متمایز و ضد متمایز از عهده تبیین حذف در ساخت های هم پایه فارسی برآید. برای آزمودن این امر، تعداد ۴۰۵ داده دارای ساخت همپایه از دو روزنامه پرشمارگان شرق و اعتماد گرد آوری شده و ساخت های دارای حذف را از متن آن ها برگزیدیم. سپس، با کمک ابزار نظری پژوهش، به بررسی آن ها پرداختیم. یافته ها نشان دادند که حذف ساخت های همپایه در زبان فارسی به کمک پنجره های توجه و بر اساس مفاهیم متمایز و ضد متمایز قابل تبیین است، به گونه ای که متمایز و ضدمتمایز، همپایه های ساخت موردنظر را تشکیل می دهند. بنابراین، بدون در نظر گرفتن کلاسیک بودن یا نبودن سازه های همپایه ، حذف ساخت های همپایه در زبان فارسی بدون ایجاد چالش برای نظریه در چارچوب دستور شناختی تبیین می شود.

همپایگی, حذف, پنجره های توجه, ضدمتمایز,   متمایز