فریبرز صیاد اوغلی
علیرضا میرزاجانی
نادر شعبانی پور
کیوان عباسی رنجبر

ایجاد سازه های مصنوعی با اهداف متفاوت زیستگاه های خردی را بوجود میآورد که تنوع و وفور موجودات مختلف را سبب خواهد شد. تنوع موجودات و وفور مواد غذایی جانوری در این مکانها نقش موثری در جذب ماهیان با ارزش اقتصادی داشته و سیمای ویژه ای را برای تفریح و تفرج و فعالیتهای آبی و غواصی فراهم خواهد نمود. در این تحقیق زیستمندان جانوری اعم از درشت بیمهرگان و ماهیان در موج شکن بندر انزلی به عنوان زیستگاه مصنوعی با مناطق مجاور به عنوان زیستگاه معمولی کاسپین مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. در این بررسی اگرچه تعداد گونه های مشاهده شده در بستر کاسپین بیشتر از سازه های مصنوعی بوده ولی فراوانی آنها در مقایسه بسیار کمتر بوده است. و بررسی شاخص اکولوژیک شانون وینر بالاتر بودن تنوع در سازه مصنوعی را نشان داده است. گونه های موجود در این سازه ها عمدتا شامل نرمتنان و سخت پوستان غیربومی خزر بوده که با تراکم بالای خود مورد توجه گروه های بزرگ ماهی قرار گرفته و گله های ماهی شامل کفال ماهیان، ماهی سفید، شگ ماهیان، سوف و ... در این مناطق حضور وافر داشتند. تعداد ۱۲ گونه از ماهیان در این سازه مشاهده شده که تکمیل این مطالغه احتمال مشاهده تعداد بیشتری از گونه ها را در بر خواهد داشت و این درحالیست که در مطالعات پیشین در ناحیه باز دریای کاسپین ۱۷ گونه مشاهده شده است. در این بررسی تجمع و حضور بالای گونه های غیر بومی و عمدتا مهاجم در زیستگاه های مصنوعی میتواند بیان کننده نقش و تاثیر منفی این سازه ها در گسترش گونه های غیربومی محسوب گردد در حالیکه ارزش غذایی آنها برای ماهیان بار ارزش اقتصادی از نکات مثبت حضور آنها تلقی میشود.