اکبر اصغری زمانی - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز
کوثر سخائیان - دانش آموخته کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز

احساس محصور بودن در فضا بر رابطه فاصله چشم ناظر از ارتفاع بدنه محصور کننده فضا، استوار است. در تکساختمان های بلند، محصوریت کالبدی که شرط اساسی برای تشکیل فضا می باشد، از بین می رود. بطور کلی در اینحالت فضا بوجود نمی آید و پدیده بی فضایی ایجاد می شود و در ساختمان های بلند و متراکم، هماهنگی فضا با مقیاسانسانی از بین می رود بطوریکه فضای شهری محصور در میان بلند مرتبه ها از مقیاس انسانی دور شده و خیابان یا میدانیکه در میان ساختمان های بلند مرتبه قرار می گیرد تبدیل به مکانی تنگ و باریک با محصوریت بالا می شود.در محدوده مورد مطالعه، از آنجایی که خیابان شهید مختارزاده معبر ۳۵ متری می باشند، ارزیابی نتایج بدست آمده ازمدلسازی سه بعدی نشان می دهد تراکم فروشی در این محدوده ۸/۸ درصد می باشد. در مورفولوژی ساختمانهای شهری هنگامی که تراکم ساختمانی و تعداد طبقات افزایش می یابد، انسداد دید و دسترسی به آسمان کمتر میشود اما درمحدوده هایی مانند خیابان شهید مختار زاده در شهر خوی که جزو بافت جدید شهر بوده و با تعداد بالای قطعات ساختو ساز نشده، گشودگی فضا و کشش بالای معابر رو به رو میباشد، استفاده حداکثری از پتانسیل های ارتفاعی منطقه وهمچنین ایجاد حد متعادل محصوریت فضایی از طریق فروش کنترل شده و پیش بینی شدهی تراکم، راه حل مناسبیمیباشد. بنابراین اگر رابطه مناسب بین ارتفاع بنای مجاور و عرض فضا رعایت گردد، فضا به فضایی ساده، قابل فهم وانسانی تبدیل می شود و مقیاس آن، مطلوبیتی را برای انسانها ایجاد می کند که احساس محصور بودن را در ناظر تداعی می کند.

تراکم فروشی، محصوریت فضایی، برنامه ریزی شهری، خوی