یاسر اکرمی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری اسلامی،دانشگاه قم
محسن شجاعیان - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری اسلامی،دانشگاه قم

تعامل انسان با کیفیت شهر از طریق منظر شهری شکل می گیرد . یکی از مهمترین عناصر منظر شهری، نماهایخیابان ها و معابر شهری است و از در کنار هم قرار گرفتن نمای ساختمان های مختلف، سیمای کالبدی و منظر شهرهاشکل می گیرند. روند شکل گیری و طراحی نما های شهری در دوره های اخیر ، کلیتی ناهماهنگ ، غیر قابل ادرا ک،ناخوش آیند و نا آرام به لحاظ بصری را ایجاد کرده است. لذا نقش آسایش بصری در نما های شهری ، بیش از پیشاحساس می شود . در این نوشتار ضمن تبیین نقش وحدت و کثرت فضایی، در سیما و منظر شهری ، به بروز و ظهور آنهادر نظام های اجتماعی و مقایسه آن ها در دومحله سنتی و معاصر (خیابان شیرا زی و امام رضا (ع) شهر مشهد) میپردازیم. روش پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی است . پس از بیان مبانی نظری به بررسی معیار های مبین وحدت وکثرت فضایی و تطبیق معیارها در سیمای محلات و نمای جداره ها در دو خیابان مذکور در اطراف حرم مطهر رضویپرداخته و نتایج چنین نشان داد که محلات سنتی در بروز و ظهور وحدت در سیمای شهر پیشتاز هستند .سادگی، اتصال و تجمع به عنوان معیارهای اصل وحدت فضایی با مصادیق آن ، با القای اندیشه توحیدی در جهتنیل به تجلی وحدت در میان امت اسلامیست. پیچیدگی، تباین و پراکندگی به عنوان معیارهای کثرت فضایی بامصادیق آن در محدوده مورد مطالعه، مبین پرداختن به معنویت و برقراری عدالت اجتماعی بین امت اسلامی است؛ ونمایش اصل وحدت در کثرت در این فضای شهری با معیارهای تناسب و توازن، استقرار، سلسله مراتب و ریتم برتفکیک ناپذیری دنیا و آخرت، تکرار واحد به صورت کثرت، نفی سکون ؛ القاکننده حرکت به سوی حق تعالی است.

وحدت ، کثرت، محیط بصری، سیما و منظر، مشهد ، معماری و شهر سازی اسلامی