محمد رضا نظری - استادیار اقتصاد کشاورزی، عضو هیات علمی پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
سید مهدی میر - دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
میلاد امینی زاده - دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

بررسی رفتار عاملان بازار در تعیین قیمت­های بالاتر از سطح رقابتی، قدرت چانه­زنی در کسب سودهای اقتصادی بیشتر را مشخص کرده و منجر به قدرت بازاری آنان می شود. این موضوع، بویژه از جنبه­ی برابری در سیاست های قیمت­گذاری محصولات کشاورزی برای سیاست­گذاران حائز اهمیت است. مصرف میوه نقش مهمی در تنوع رژیم غذایی و پیشگیری از بیماری های مزمن دارد. با وجود سهم به سزای این محصولات در تولیدات باغی از یک سو و همچنین نقش بی‎ بدیل آن ها در تامین امنیت غذایی خانوار ضرورت دارد، قدرت بازاری بازیگران زنجیره عرضه تحلیل شود. بنابراین، هدف مطالعه حاضر بررسی رفتار عاملان بازار میوه در هریک از حلقه­های زنجیره عرضه با استفاده از داده های هفتگی در دوره زمانی ۹۵-۱۳۹۰، در شهر تهران است. یافته های پژوهش نشان داد، که قدرت بازاری عمده­فروش در تمامی محصولات به جز سیب و هندوانه از خرده­فروش بیشتر است و عمده­فروش در کل زنجیره بازاریابی بر سایر سطوح تسلط دارد. نتایج همچنین حاکی از رفتار رقابتی در بازار تمامی میوه­ها به جز پرتقال بود و نهایتا واکنش متفاوت عاملان بازار به تغییرات نسبی قیمت­ها در سطوح مختلف زنجیره عرضه مشاهده شد. بنابراین توصیه می­شود، برنامه­ریزان در تدوین سیاست های بازار به تعدیل رفتار عاملان بازار در برابر تغییرات نسبی قیمت­ها در سطوح مختلف زنجیره عرضه اهتمام ورزند.

عاملان بازار, قدرت بازاری, زنجیره عرضه, میوه