مریم زاهدی فر - دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری (مهندسی طبیعت)، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه فسا، فسا، ایران.
سید علی اکبر موسوی - بخش علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
آرش ارشادی - مرکز نوآوری گروه صنعتی پژوهشی فرهیختگان زرنام، استان البرز، شهر هشتگرد، ایران.
مهدی جعفری اصل - مرکز نوآوری گروه صنعتی پژوهشی فرهیختگان زرنام، استان البرز، شهر هشتگرد، ایران

با هدف بررسی کاربرد خاکی و محلول پاشی کود آلی زرگرین بر کارآیی مصرف آب، عملکرد و اجزای عملکرد گندم در شرایط تنش خشکی دو آزمایش فاکتوریل مجزا با طرح کاملا تصادفی (سه تکرار) در گلخانه انجام شد. تیمارها در آزمایش اول چهار سطح محلول پاشی کود (صفر، ۵/۲، ۵ و ۵/۷ لیتر در هزار) و سه سطح رطوبتی (ظرفیت مزرعه، ۷۵ و ۵۰ درصد ظرفیت مزرعه (FC)) و در آزمایش دوم چهار سطح کاربرد خاکی (صفر، ۵، ۱۰ و ۲۰ لیتر در هکتار) و سطوح رطوبتی مذکور بود. شاخص سبزینگی، تعداد پنجه، تعداد و ارتفاع سنبله، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک اندازه گیری و کارایی مصرف آب محاسبه شد. هر دو شیوه کاربرد خاکی و محلول پاشی سبب افزایش عملکرد دانه، وزن خشک گیاه، شاخص سبزینگی و کارایی مصرف آب در مقایسه با شاهد شدند. کاربرد ۲۰ لیتر در هکتار کود، سبب افزایش ۱۳ درصدی تعداد سنبله و کاربرد ۵ تا ۲۰ لیتر در هکتار به ترتیب سبب افزایش ۲۲ تا ۳۱ درصدی تعداد دانه در سنبله شدند. تعداد دانه در سنبله با محلول پاشی ۵/۷ لیتر در هزار  افزایش یافت. بیشترین شاخص سبزینگی (افزایش ۳۸ درصدی در تیمار ۰.۷۵FC) و کارایی مصرف آب (۵۵/۰ گرم بر لیتر در شرایط ۰.۵FC) با کاربرد ۲۰ لیتر در هکتار کود مشاهده شد. کاربرد کود در شرایط خشکی از کاهش وزن خشک جلوگیری کرده و کاربرد خاکی موثرتر بود. کاربرد کود سبب افزایش رشد/عملکرد گیاه شده و می توان از آن برای بهبود کمیت/کیفیت محصول به ویژه در مناطق خشک/نیمه خشک استفاده نمود.

تنش رطوبتی, وزن تر, وزن خشک, سنبله, شاخص سبزینگی