سعید حیدرزاده - PhD Graduate of Agronomy, Faculty of Agriculture, Urmia University, Urmia, Iran.
امیر رحیمی - Assist. Prof. Dept. of Agronomy and Plants Breeding, Faculty of Agriculture, Urmia University, Urmia, Iran.
عبدالله حسن زاده قورت تپه - Assist. Prof., Horticulture Crop Science Research Dept., West Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Urmia, Iran.
رضا امیرنیا - Assoc. Prof, Dept. of Agronomy and Plants Breeding, Faculty of Agriculture, Urmia University, Urmia, Iran.
رقیه واحدی - Soil Science Department, Faculty of Agriculture, Urmia University, Urmia, Iran

تنش کم آبی مهم ترین عامل غیرزنده در کاهش رشد و تولید گیاهان محسوب می شود. به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف آبیاری و کود دامی بر ویژگی های بیوشیمیایی و جذب عناصر غذایی گیاه دارویی کاسنی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح رطوبتی (۵۰،  ۷۰ و ۹۰ درصد رطوبت ظرفیت مزرعه ای) و مقادیر مصرفی کود گاوی پوسیده (صفر، ۱۰، ۲۰ و ۳۰ تن در هکتار کود دامی) بودند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که محتوای فسفر و پتاسیم دانه، قندهای محلول، پرولین، گلایسین بتائین، گلوتاتیون و اسید آسکوربات گیاه دارویی کاسنی در سطح احتمال یک درصد تحت تاثیر سطوح مختلف آبیاری و مقادیر مصرفی کود دامی قرار گرفت. اثر متقابل تیمارهای آزمایشی (سطوح رطوبتی × مقادیر مصرفی کود دامی) بر میزان جذب عناصر غذایی کم مصرف (روی، مس و منگنز) و محتوای رطوبت نسبی در سطح احتمال یک درصد، فعالیت آنزیمی کاتالاز در سطح احتمال ۵ درصد، گلوتاتیون ردوکتاز و آسکوربات پراکسیداز و عملکرد علوفه گیاه دارویی کاسنی نیز در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که با افزایش تنش کم آبی محتوای فسفر، پتاسیم، گلوتاتیون و آسکوربیک اسید به طور معنی داری کاهش می یابد. درحالی که بیشترین میزان قندهای محلول کل، پرولین و گلایسین بتائین در شرایط تنش شدید آبی به دست آمد. مقادیر مصرفی ۳۰ تن در هکتار کود دامی در مقایسه با شاهد، میزان فسفر، پتاسیم، قندهای محلول کل، گلوتاتیون و اسید آسکوربات را به ترتیب ۴۴، ۴۲، ۲۷، ۲۶ و ۴۱ درصد افزایش داد. افزایش مقادیر مصرفی کود دامی نقش موثری در جذب عناصر ریزمغذی (روی، مس و منگنز به ترتیب با مقادیر ۵۷/۲، ۷۴/۰ و ۷۲/۱ میلی گرم بر کیلوگرم) و بهبود محتوای رطوبت نسبی (۵۴/۸۳ درصد) و عملکرد بیوماس کاسنی (۸۳/۲۵۰۶ کیلوگرم در هکتار) در هر یک از سطوح آبیاری شد؛ لذا، در تیمارهای مختلف تنش، استفاده از کود دامی با کاهش آسیب اکسیداتیو ناشی از کم آبی سبب بهبود جذب عناصر غذایی و برخی ویژگی های بیوشیمیایی گیاه کاسنی در راستای کشاورزی پایدار می باشد.

Ascorbic acid, Antioxidant, Organic fertilizer, Irrigation deficiency