رسول دانشفراز - استاد، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه
احسان امین وش - دانشجوی دکترا، گروه عمران، فنی و مهندسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
امیر نجیبی - دانشجوی کارشناسی ارشدعمران آب و سازه های هیدرولیکی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

در تحقیق حاضر، مشخصات هیدرولیکی جریان و پدیده هیسترزیس جریان با رژیم فوق­بحرانی که می­تواند در مجاورت سازه­های الحاقی قرار گرفته در مسیر جریان مانند تنگ­شدگی مقطع عرضی کانال ظاهر شود، به­صورت آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. برای دستیابی به اهداف پژوهش، از دو قطر متوسط مصالح در داخل سبد گابیونی با اندازه­های ۲۸/۱ و ۰۸/۲ سانتی­متر استفاده گردید. دبی جریان ورودی به­صورت افزایشی در جریان اولیه و به­صورت کاهشی در جریان ثانویه و در محدوده ۳۰۰ تا ۶۵۰ لیتر بر دقیقه وارد فلوم آزمایشگاهی گردید. نتایج تحقیق حاضر نشان می­دهد که با افزایش دبی جریان و سپس کاهش جریان، دو رفتار و رژیم متفاوت از جریان در شرایط یکسان آزمایشگاهی مشاهده می­شود. به­طوری­که با تشکیل پدیده هیسترزیس اعماق نسبی جریان به میزان ۳۹/۶۹ درصد و عدد فرود مقطع تنگ­شدگی گابیونی به میزان ۱۵/۶۹ درصد افزایش چشمگیری داشته است و علت اصلی رفتار هیسترتیک جریان تبعیت رفتار فعلی جریان از رفتار قبلی آن می­باشد. از طرفی میزان استهلاک انرژی جریان در استفاده از سبد گابیونی به مقدار نسبی ۳۵/۷۱ درصد نسبت به تنگ­شدگی ساده افزایش یافته است. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش اندازه تنگ­شدگی و افزایش قطر متوسط مصالح در سبد گابیونی باعث افزایش استهلاک انرژی و عمق نسبی پایین­دست می­گردد.

رفتار هیسترتیک, استهلاک انرژی نسبی, عمق نسبی پایین دست, عدد فرود پایین دست