کاظم اله دادی - دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز.
محمد انصاری قوجقار - گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
احسان پارسی - دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز.
مهدی بهداروندی عسکر - استادیار، گروه عمران سازه های دریایی، دانشکده مهندسی دانشگاه علوم و فنون دریایی، خرمشهر، ایران.

سرریزهای لبه تیز یکی از سازه­های مهم در آبگیری از رودخانه­ها و از رایج­ترین ابزار اندازه­گیری شدت جریان در مجاری روباز هستند که جهت تنظیم سطح آب و عبور سیلاب به طور گسترده در سیستم­های انتقال آب و کانال­های آبیاری و زهکشی استفاده می­شوند. یکی از انواع سرریزهای لبه تیز، سرریز زاویه­دار است که با افزایش طول موثر تاج، امکان عبور دبی بیشتر با هد کمتر و در نتیجه راندمان بالاتر و به تبع آن کاهش هزینه­های سیستم آبیاری را فراهم می­نماید. در این تحقیق از ۱۶۵ داده­ آزمایشگاهی موجود که از دو فلوم به عرض­های ۵/۰ و ۵۲/۰ متر و با هفت نسبت طول سرریز به عرض فلوم (L/B) از ۱۴/۱ تا ۸۶/۳ و شش ارتفاع تاج سرریز از ۱۰/۰ تا ۵۰۶/۰ متر و در شرایط جریان آزاد بدست آمد، استفاده شد. در این پژوهش، از عمق بحرانی عبوری روی تاج سرریز جهت محاسبه بده عبوری استفاده شد و با ارائه ضریب هندسی سرریز که کلیه مشخصات هندسی این سازه را در بر می­گیرد، رابطه­ای جدید جهت محاسبه دبی عبوری به طور مستقیم و بدون نیاز به ضریب دبی ارائه گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که با افزایش ارتفاع تاج، هد جریان و زاویه سرریز نسبت به افق، دبی عبوری افزایش می­یابد. همچنین نتایج نشان داد که رابطه جدید با R۲ = ۰.۹۹۸۴ از دقت بالایی جهت اندازه­گیری و عمق بحرانی و دبی جریان برخوردار است.

سرریز زاویه دار, ضریب تخلیه, عمق بحرانی