حسین میرزایی - هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
مجتبی میرزائی - دانشجوی دکترای جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه فردوسی مشهد
توحید علیزاده - دانشجوی دکترای جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه فردوسی مشهد

انجمن­های علمی به عنوان نهادی که می تواند در تقویت روابط موجود در اجتماع علمی تاثیر قابل توجهی داشته باشد حائز اهمیت است و از این جهت نیازمند مطالعات متعدد در مورد کارکردها، ساختار و شناسایی عوامل موثر بر ارتقاء کارکردهای آن و دست یابی به اهداف است. امری که تحقیق حاضر به نوبه خود در صدد انجام آن است. هدف تحقیق حاضر شناسایی عوامل تاثیر گذار بر تقویت مشارکت اجتماعی دانشجویان در فعالیت­های دانشجویی انجمن­های علمی است. امری که  بدون شک ادامه حیات انجمن­های علمی در سطح دانشگاه­ها به آن وابسته است و درصورت غفلت باعث تشریفاتی شدن و حتی حذف انجمن­های علمی خواهد شد. در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر را تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی (۹۹۷۷ نفر) در سال تحصیلی ۹۶-۹۷ تشکیل می­دهند که از این تعداد ۱۵۰ نفر با استفاده از نمونه­گیری طبقه­بندی تصادفی به عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. نتایج توصیفی نشان از پایین بودن میزان مشارکت اجتماعی دانشجویان (۴۰%) در فعالیت­های انجمن­های علمی است. اما تمام متغیرهای مستقل تحقیق (اعتماد اجتماعی، کارآمدی انجمن­های علمی، مزایای عضویت در انجمن­ها و ارتباط انجمن­ها با گروه­های آموزشی) برخلاف متغیر مشارکت از میانگین به نسبت مطلوبی (متوسط رو به بالا) در بین دانشجویان نمونه تحقیق برخوردار بوده­اند. نتایج مربوط به تحلیل­های استنباطی تحقیق نشان داد که بین متغیرهای مستقل تحقیق و مشارکت اجتماعی دانشجویان همبستگی معناداری وجود دارد. در کنار این یافته­ها، نتایج مربوط به تحلیل مسیر تحقیق نیز نشان داد که از بین متغیرهای تحقیق، متغیر کارآمدی انجمن­ها مجوز ورود به مدل تحلیل مسیر را پیدا نکرده است و متغیرهای دیگر نیز در حدود ۲۰ % از تغییرات مربوط به مشارکت اجتماعی را تبیین نموده­اند. نتیجه کلی تحقیق بیانگر اینست که مشارکت دانشجویان در انجمن­های علمی تحت تاثیر منفعتی است که از این مشارکت دریافت می کنند. منفعتی آنی و قابل درک برای دانشجویان می­تواند آن ها را متقاعد به شرکت در چنین نهادها و انجمن­هایی کند. در کنار این امر اعتماد نیز افزایش مشارکت را تقویت می­کند.

مشارکت اجتماعی, انجمن های علمی, اعتماد اجتماعی, عضویت در انجمن­ها