محمد قهرمان زاده - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
قادر دشتی - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
سمیرا افراسیابی - کارشناس ارشد مدیریت کشاورزی، دانشگاه تبریز
جواد حسین زاد - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
باب اله حیاتی - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

در بین روش­های متعدد مدیریت ریسک کشاورزی، بیمه محصولات کشاورزی یکی از مهم­ترین ساز و کارهای ایجاد امنیت برای سرمایه ­گذاری در این بخش و کاهش آثار آسیب­های طبیعی به شمار می رود. یکی از انواع بیمه مدرن، بیمه شاخص آب و هوایی است که بر اساس پارامترهای آب و هوایی منطقه مانند میزان بارندگی و دما طراحی می شود. در این پژوهش، ضمن بررسی فاکتورهای موثر بر تمایل مشارکت گندمکاران در این طرح پیشنهادی بیمه، عوامل موثر بر میزان حق بیمه تمایل به پرداخت کشاورزان برای این نوع محصول بیمه­ای جدید در شهرستان اهر شناسایی شده است. بدین منظور از الگوی لاجیت و توبیت با استفاده از اطلاعات ۲۸۹ نفر از گندمکاران شهرستان اهر از طریق تکمیل پرسشنامه بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از برآورد مدل لاجیت نشان داد به ترتیب اهمیت متغیرهای رضایت از عملکرد بیمه محصولات کشاورزی، آشنایی با بیمه شاخص آب و هوایی و سطح تحصیلات دبیرستان به بالا تاثیر مستقیم و معنی­دار و متغیرهای حق بیمه پیشنهادی و تعداد سابقه بروز خسارت در سه سال گذشته تاثیر معکوس و معنی­داری بر احتمال مشارکت گندمکاران در بیمه شاخص آب و هوایی دارند؛ همچنین متوسط حق بیمه تمایل به پرداخت گندمکاران اهر به ازای هر هکتار گندم ۹۱۴۷۰ ریال محاسبه شد که در مقایسه با حق بیمه فعلی بیمه عملکرد گندم، که ۱۴۵۰۰۰ ریال است، مقدار معقولی است. نتایج حاصل از برآورد مدل توبیت نشان دهنده این است که سن کشاورز، باسواد بودن، سطح آشنایی وی با بیمه شاخص آب و هوایی اثر مثبت و معنی­داری بر میزان حق ریسک (حق بیمه) تمایل به پرداخت گندمکاران دارند.

بیمه شاخص آب و هوایی, حق ریسک, گندم دیم, مدل توبیت, مدل لاجیت