فریبرز عباسی - اعضا هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
علیرضا سلطانی تودشکی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
علیرضا کیانی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
قاسم زارعی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
پریسا شاهین رخسار - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
محمد خرمیان - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

این تحقیق به منظور ارزیابی میزان آگاهی کشاورزان از مسایل آب و خاک و نحوه بهر ه برداری از منابع آب و خاک در چهار استان تهران، خوزستان، گلستان و مازندران اجراء شد. جامعه آماری این تحقیق را ۷۶۳ نفر از کشاورزان و ابزار اندازه گیری پرسشنامه، مصاحبه حضوری با کشاورزان، برگزاری میزگرد و بازدیدهای کارشناسی بود. نتایج نشان داد که هرچند، در برخی موارد از جمله تناوب زراعی، مصرف سموم و کودهای شیمیایی، میزان آگاهی کشاورزان در حد متوسط ارزیابی می گردند، بطور کلی میزان آگاهی کشاورزان از مسایل آب و خاک در همه استان های مورد مطالعه کم و تا افق ایده ال فاصله زیادی دارد. میزان آگاهی کشاورزان در استان های خوزستان و تهران قدری بیشتر از استان های گلستان و مازندران و این تفاوت در سطح ۱ درصد معنی دار بود. عمده زارعان مورد پرسش (۹۷ درصد) فاقد وسایل اندازه گیری جریان آب بوده و از میزان آب مصرفی خود بی اطلاع بودند. معیار شروع آبیاری (۵۶ درصد) و مقدار آب آبیاری (۶۴ درصد) در اغلب کشاورزان تجربی بود. بیش از ۹۰ درصد مخاطبان طرح با کاربرد نرم افزارها، کامپیوتر و اینترنت در کشاورزی آشنا نبودند. اغلب دوره های آموزشی برگزار شده، مرتبط با مسایل زراعی (۸۱ درصد) بوده و آموزش مسایل آب و خاک از جمله برنامه ریزی آبیاری، مدیریت آبیاری و آشنایی با روش های نوین آبیاری به ندرت برای بهره برداران اجراء شده بود. مشکلات اصلی بهره برداران کمبود کمی و کیفی نهاده ها (۳۹ درصد)، کمبود آب (۲۸ درصد)، و کمبود ماشین آلات کشاورزی (۱۲ درصد) عنوان شد. نیازهای آموزشی بهره برداران استان های مورد مطالعه نیز اولویت بندی و ارایه شدند.