آزیتا قربانی - مدرس دانشگاه پیام نور
مریم حسینی - دانشگاه شهید مدنی تبریز
سیروس ابراهیمی - دانشگاه صنعتی سهند تبریز

بتاکاروتن جزء کاروتنوئیدها و از معروف ترین رنگدانه های طبیعی شناخته شده می باشد. از مهمترین منابع تولید بتاکاروتن میکروجلبک ها می باشند. به دلیل هزینه های بالای استریلیزاسیون کشت خالص، دراین مطالعه نحوه رشد، میزان کلروفیل تولید شده و نحوه تجمع بتاکاروتن در نمونه کشت مختلط دریاچه خزر برای اولین بار تحت استرس کمبود مواد مغذی بررسی و با نمونه خالص میکروجلبک دونالیلاسالینا در همان شرایط مقایسه گردید. در این مطالعه، غلظت بتاکاروتن در میکروجلبک دونالیلاسالینا و میکروجلبک دریاچه خزر در ابتدا و پس از اعمال استرس قحطی نیتروژن (پس از ۱۸۸ ساعت)، به ترتیب از ۵/۷ به ۸/۱۴ و از ۰/۷ به mol Beta-Carotene/g Protein ۵/۱۳ رسید. با اعمال استرس مقدار پروتئین در میکروجلبک دونالیلاسالینا از مقدار اولیه ۸/۳۴۱ به مقدار نهایی mg/L ۱/۹۵۰ و در میکروجلبک دریاچه خزر از مقدار اولیه ۱/۳۵۷ به مقدار نهاییmg/L  ۰/۱۰۱۰ رسید. شرایط عملیاتی هر دو نمونه یکسان با ۵/۷=pH و دور همزدگی rpm ۱۶۰ و بازه دمایی ۲۶–۲۴ درجه سانتی گراد بود. این پژوهش نشانگر نتایج مشابه مقدار بتاکاروتن تجمع یافته در کشت مختلط میکروجلبک دریاچه خزر و کشت خالص میکروجلبک دونالیلا می باشد. از آن جایی که کشت مختلط میکروجلبک نسبت به کشت خالص اقتصادی تر بوده و نیاز به تجهیزات گران قیمت و استریلیزاسیون ندارد، لذا امکان صنعتی شدن تولید بتاکاروتن توسط کشت مختلط دریاچه خزر بیشتر می باشد.

میکروجلبک دونالیلا سالینا, میکروجلبک دریاچه خزر, بتاکاروتن, استرس قحطی نیتروژن