شیما صادق زاده نظری - کارشناسی ارشد معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
علی غفاری - عضو هیات علمی گروه برنامه ریزی شهری، طراحی شهری و منطقه ای، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
فاطمه رستمی - عضو هیات علمی گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران.

پژوهش های متعددی برای گونه بندی واحدهای مسکونی صورت گرفته و طبقه بندی های متنوعی بر اساس آن ارائه شده است. هدف از این مقاله بررسی نقش تراکم عمودی و افقی در گونه شناسی مسکن شهری به منظور بهبود سلامت انسان و محیط زندگی فعال شهروندان است. لذا در این مقاله به گونه شناسی مسکن از دیدگاه تراکم افقی و عمودی در معماری خانه سازی شهری پرداخته می شود و بر اساس خروجی های به دست آمده به بررسی عوامل موثر بر سلامت پرداخته می شود. فرضیات این پژوهش بر اساس میزان تاثیرگذاری تراکم مسکونی بر روی انعطاف و تغییرپذیری، نوع چیدمان محیطی، تعداد خانه های غیر متصل بر ادراک ساکنان از محل سکونتشان است. پژوهش حاضر در زمره تحقیقات کاربردی بوده و از جهت ماهیت و روش جزو تحقیقات توصیفی غیرآزمایشی است. در این پژوهش برای نمونه گیری از فرمول کوکران استفاده شده و تعداد ۳۸۵ پرسش نامه گردآوری شده است. نوع انتخاب نمونه به صورت تصادفی است و از بین مهندسان و متخصصان معماری منتخب از سازمان نظام مهندسی استان تهران که دارای حداقل ۱۵ سال سابقه فعالیت مرتبط و تجربه کاری می باشند انتخاب شده است. روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق استفاده از پرسش نامه و نیز استفاده از اطلاعات کتابخانه ای و مراجعه به اسناد موجود در مقالات علمی و معتبر و درک و استنباط از این اطلاعات است. روایی پرسش نامه با تدوین پرسش ها بر اساس مبانی نظری تحقیق و با اظهارنظر و تایید مهندسان و متخصصان معماری منتخب فوق حاصل شده است و به منظور تایید پایایی پرسش نامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است که مقادیر بالای ۷/۰ است که قابل قبول می باشند. آزمون میانگین بر روی فرضیه های اصلی و اختصاصی در نرم افزار ۲۲ SPSS و در سطح اطمینان ۹۵/۰ محاسبه شده است. نتایج نشان می دهد تمامی فرضیه های پژوهش مورد تایید قرارگرفته است. درنتیجه این پژوهش، عوامل موثر در سلامت انسان و محیط زندگی شناسایی گردید و پیشنهاد هایی برای به کارگیری تمامی عوامل ارائه گردید.

تراکم افقی, تراکم عمودی, گونه شناسی مسکن, کیفیت زندگی شهروندان, معماری سکونتگاه ها