رویکردی راهبردی به سازمان دهی فضایی با تاکید بر همگرایی در معماری پایدار و پدافند غیرعامل

نظر به تاثیرات مخرب ناشی از انقلاب صنعتی و پیشرفت های تکنولوژی در دهه های اخیر، حفظ سرمایه ها و منابع طبیعی و همچنین کاهش پیامدهای نامطلوب ماشینی شدن در تمام ابعاد آن در سراسر جهان مورد توجه ویژه قرار گرفته و جامعه بشری را به سمت مفهوم مهم "پایداری" در کلیه زمینه ها بویژه سه حوزه کلان زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی سوق داده است. اما باید اذعان داشت که مفهوم پایداری، علاوه بر سه حوزه مذکور که عمدتا در شرایط معمول، مورد توجه و بررسی قرار می گیرد در شرایط بحران نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. به عبارتی چون بشر از ابتدای خلقت تا کنون در میان تهدیدها زندگی کرده ضرورت پرداختن به این مهم، زمینه ساز توجه به مفهوم "پدافند غیرعامل" جهت حفظ پایداری در شرایط غیرمعمول بویژه در برخی از زمینه های مشخص از جمله معماری است. در واقع با توجه به اینکه خلق فضای معماری باید در جهت پاسخگویی مناسب عملکردی و ایجاد کیفیت های مطلوب فضایی در شرایط زمانی و مکانی مختلف باشد لذا می توان تمهیداتی فراهم آورد که به عنوان یک واسطه به تقویت قدرت دفاعی نیز کمک کند. با این توضیح، مهم ترین دغدغه پژوهش حاضر، دستیابی به الگویی مبتنی بر سازمان دهی فضایی در فرآیند طراحی معماری است که با هدف تقویت وجوه اشتراک و تعدیل وجوه افتراق راهبردهای پایداری در شرایط امن و بحران با قابلیت اطمینان قابل قبولی به منظور بهینه سازی طرح پیگیری شود. لازم به ذکر است که این تحقیق از منظر هدف از نوع کاربردی و از منظر روش به صورت توصیفی - تحلیلی و به عبارتی یک تحلیل محتوای کیفی می باشد که از طریق مطالعات اسنادی و جمع آوری داده های کیفی مستند از ادبیات پژوهش و بهره گیری از روش کدگذاری توصیفی متعاقب نظرسنجی از خبرگان به واسطه تکنیک دلفی به استنباط مولفه های شکل دهنده متغیرهای اصلی مسئله منجر شده و متعاقبا تجزیه و تحلیل داده ها از مجرای استدلال منطقی به سرانجام رسیده است. بر مبنای مطالعات انجام شده چنین استنتاج می شود که برخی عوامل تامین کننده پایداری در شرایط امن و بحران، یکدیگر را تقویت کرده و برخی عوامل، در صدد تضعیف یکدیگر هستند. لذا با توجه به نوع کاربری ساختمان ها و سایر شرایط زمینه ای باید به نحو مقتضی، تصمیم گیری نمود و مواضعی اتخاذ کرد که سازمان دهی فضایی به تقویت عوامل همسو و تعدیل تقابل عوامل ناهمسو منجر گردد.