محمدباقر فرهنگی - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
سجاد عبداله زاده - گروه علوم خاک، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
محمود شعبانپور شهرستانی - دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت
نسرین قربانزاده - گروه علوم خاک، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

کاربرد کود دامی در سبزی­کاری­ها و آبیاری آن­ها با فاضلاب می­تواند مایه رسیدن آنتی­بیوتیک­ها و باکتری­های پایدار در برابر آن­ها به خاک شود که در پی آن سبزی­های خوراکی به آن­ها آلوده می­شوند. هدف این پژوهش بررسی باکتری­های پایدار در برابر آنتی­بیوتیک در دو سبزی ترب و جعفری و خاک زیر کشت آن­ها بود. سه کشت­زار سبزی­کاری در شهرهای پیربازار، چابکسر و فومن استان گیلان گزینش شدند. از سبزی­ها و خاک در سه تکرار نمونه­برداری شد. شمار باکتری­های هتروتروف و کلی­فرم آن­ها پس از ساخت سری رقت، به­ترتیب در محیط­های کشت NA و EMB که دارای µg/mL ۱۰۰ از هر یک از آنتی­بیوتیک­های تری­متوپریم، جنتاماسین، سفالکسین و سیپروفلوکساسین بود، شمارش گردید. شناسه پایداری باکتری­ها به هر آنتی­بیوتیک، از تقسیم شمار کلونی ها در پتری دارای آن آنتی بیوتیک بر شمار کلونی ها در پتری گواه (بدون آن) برآورد شد. داده­ها در قالب طرح کرت­های دوبار خرد شده آنالیز شدند. تیمارها شامل جایگاه نمونه­برداری (در سه سطح) به عنوان کرت اصلی، گونه سبزی (در دو سطح) به عنوان کرت فرعی و گونه آنتی­بیوتیک (در ۴ سطح) کرت فرعی-فرعی بودند. پیامد گونه آنتی­بیوتیک بر شناسه پایداری آنتی­بیوتیکی باکتری­های سبزی­ها و خاک معنی­دار بود (۰۵/۰>p) اما پیامد جایگاه نمونه­برداری و گونه کشت سبزی (ترب و جعفری) به ترتیب تنها بر شناسه پایداری آنتی­بیوتیکی باکتری­های هتروتروف و کلی­فرم سبزی­ها معنی­دار شدند (۰۱/۰>p). در جایگاه چابکسر ۲۹ درصد باکتری­های هتروتروف سبزی­ها و ۴۲ درصد کلی­فرم­های خاک به جنتامایسین پایدار بودند. بالاترین اندازه شناسه پایداری آنتی­بیوتیکی کلی­فرم­ها (۳۸ درصد) در سبزی ترب و در برابر جنتامایسین به دست آمد. روی­هم­رفته باکتری­های قابل­کشت سبزی­ها در جایگاه چابکسر دارای شناسه پایداری به آنتی­بیوتیک بالاتری بودند و کاربرد تازه­خوری سبزی­های کشت شده در این جایگاه پیشنهاد نمی­شود.

جنتامایسین, چابکسر, شاخص مقاومت به آنتی بیوتیک, کلی فرم ها