محمد رحمانیان - استادیار گروه علوم خاک دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

انتشارات اتمسفری از صنعت سیمان یکی از منابع اصلی آلودگی محیط زیست است. برای ارزیابی تاثیر گردوغبار سیمان بر برخی از ویژگی­های خاک در اطراف کارخانه سیمان یاسوج ۶۱ نمونه خاک از کاربری­های مختلف در عمق ۰-۳۰ سانتی­متری تهیه شد. ویژگی­های مختلف خاک شامل pH، هدایت الکتریکی خاک، مواد آلی، کربنات کلسیم معادل، درصد شن، رس، سیلت و غلظت کل فلزات نیکل، منگنز، سرب و کادمیوم اندازه گیری شدند. به منظور بررسی نرمال بودن داده­ها از آزمون کلموگروف-اسمیرنوف استفاده شد. نتایج نشان داد خاک­های مورد مطالعه آهکی، غیرشور و قلیایی دارای ۴۴/۱۸ تا ۵۴ درصد کربنات کلسیم معادل، ۸۲/۰ تا ۱۹/۲ درصد ماده آلی، ۰۷/۰ تا ۹۶/۰ دسی زیمنس بر متر هدایت الکتریکی و pH برابر ۷۲/۶ تا ۰۲/۸ بودند. مقادیر نیکل در دامنه­ی ۹۸/۲۱۴ تا ۳۴/۲۶۸ میلی­گرم بر کیلوگرم، مقادیر منگنز در دامنه­ی ۴۵ تا ۷۰۸ میلی­گرم بر کیلوگرم، مقادیر سرب در نمونه­های خاک در دامنه­ی ۲۵/۲ تا ۷۵/۱۶۸ میلی­گرم بر کیلوگرم و مقادیر کادمیوم در نمونه­های خاک در دامنه ۳۷/۰ تا ۱۲/۱۱ میلی­گرم بر کیلوگرم متغیر بودند. در نمونه­های بررسی شده، میانگین غلظت فلزات نیکل، منگنز، سرب و کادمیوم به­ترتیب ۵۳/۲۴۳، ۴۶/۴۳۶، ۴۷/۱۸ و ۹۶/۰ میلی­گرم بر کیلوگرم بود. ترتیب فراوانی میانگین غلظت فلزات سنگین به­صورت Mn >Ni >Pb >Cd بود. غلظت نیکل و کادمیوم در تمام نمونه­های خاک و غلظت منگنز و سرب در تعدادی از نمونه­های خاک کارخانه سیمان یاسوج بسیار بالاتر از استانداردهای جهانی USEPA بود. غلظت بالای این فلزات در خاک­های همجوار کارخانه در نتیجه­ فعالیت­های مختلف فرآوری مواد در فرآیند تولید سیمان و حرکت وسایل نقلیه در اطراف کارخانه سیمان است که نمایانگر تاثیر آلاینده­های منتشر شده از این کارخانه در بالا رفتن غلظت فلزات است.

گرد و غبار سیمان, ویژگی های خاک, کارخانه سیمان یاسوج