زینب میخک بیرانوند - دانشجوی دکترا، گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
سعید برومند نسب - استاد، گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
عبدالرحیم هوشمند - دانشیار، گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

بالا بودن نیترات در منابع آبی باعث مشکلات بهداشتی و زیست محیطی متعددی می گردد. به همین منظور در این پژوهش از تثبیت نانو ذرات زئولیت اصلاح شده توسط سورفکتانت کاتیونی بر روی بستر سنگدانه های پامیس جهت حذف نیترات مازاد از محلول های آبی استفاده گردید. نانو ذرات زئولیت پس از اصلاح توسط سورفکتانت CTAB بر روی بستر سنگدانه های پامیس تثبیت و مشخصات فیزیکی و ساختاری جاذب آماده شده با  تکنیک های XRD، EDAX و SEM بررسی گردید. در این تحقیق از روش سطح پاسخ بر مبنای طراحی باکس بنکن جهت ارزیابی اثر متغیرهای مستقل  pH (۵-۹)، دما (۱۵-۴۵ درجه سانتی گراد) و مقدار جاذب (۵-۱۵ گرم) بر عملکرد پاسخ و همچنین پیش­بینی بهترین مقدار پاسخ استفاده شد. نتایج نشان داد که حداکثر راندمان حذف نیترات در شرایط بهینه پیش بینی شده توسط مدل (دمای ۳۴ درجه، pH برابر با ۵ و مقدار جاذب ۱۵ گرم) برابر با ۲۶/۵۲ درصد بود. همچنین با افزایش مقدار جاذب و زمان تماس میزان حذف نیترات افزایش یافت در حالی که با افزایش pH و غلظت اولیه نیترات راندمان حذف آن کاهش پیدا کرد. در نهایت نتایج نشان داد که سنگدانه های پامیس پوشش داده شده با نانوذرات زئولیت می تواند به عنوان جاذب موثر و در عین حال قابل دسترس برای حذف آلاینده ها مورد استفاده قرار بگیرد.

حذف نیترات, پامیس اصلاح شده, طراحی باکس بنکن