مژگان روحی - PhD Student, Department of Psychology, Zarand Branch, Islamic Azad University, Zarand, Iran
علیرضا منظری توکلی - Assistant Professor, Department of Psychology, Kerman Branch, Islamic Azad University, Kerman, Iran
مهشید تجربه کار - Assistant Professor, Department of Psychology, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran

مقدمه: بیماری­ های مزمن کلیوی از جمله مشکلات تهدید کننده سلامت جسمی و روانی است. هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با رفتار درمانی دیالکتیک بر خودشناسی انسجامی، تنظیم هیجان و کیفت زندگی بیماران همودیالیزی بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش ­آزمون، پس ­آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل بیماران همودیالیزی بیمارستان­ شفا و کلینیک جواد الائمه شهر کرمان در سال ۱۴۰۱ بود. بر­اساس روش نمونه­ گیری در دسترس ۴۵ نفر انتخاب و سپس بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش (درمان مبتنی بر پذبرش و تعهد و رفتار درمانی دیالکتیک) و یک گروه گواه جایگزین شدند (هر گروه ۱۵ نفر). ابزارهای پژوهش شامل پرسش­نامه خودشناسی انسجامی قربانی (۲۰۰۸)، تنظیم هیجان گروس (۲۰۰۳) و کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (۱۹۹۶) بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون­ های آماری تحلیل کوواریانس تک متغیره و آزمون تعقیبی توکی به کمک نرم افزار SPSS نسخه ۲۴ استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که بین نمرات گروه گواه و آزمایش تفاوت معناداری وجود دارد (۰/۰۰۱>p). در مقایسه با گروه گواه، گروه های آزمایشی خودشناسی انسجامی، تنظیم هیجان و کیفیت زندگی بیماران همودیالیزی را بهبود بخشیدند. با وجود اینکه بین دو رویکرد آزمایشی تفاوت معناداری وجود نداشت اما تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد نسبت به رفتار درمانی دیالکتیک اندکی بیشتر بود. نتیجه گیری: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و رفتار درمانی دیالکتیک روش­ هایی مناسب در افزایش خودشناسی انسجامی، تنظیم هیجان و کیفیت زندگی در بیماران همودیالیزی بود؛ لذا پیشنهاد می­ گردد از این درمان­ ها در کنار سایر درمان­ های پزشکی استفاده شود.

Acceptance and commitment therapy, Dialectical behavior therapy, Sense of coherence, Quality of life, Renal dialysis, درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد, رفتار درمانی دیالکتیک, حس انسجام, کیفیت زندگی, دیالیز کلیه