شهاب انصاری - دانشجوی دکتری، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
جهانگیر عابدی کوپایی - استاد، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.
بهروز مصطفی زاده - استاد بازنشسته، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.
محمد شایان نژاد - دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
محمد رضا مصدقی* - استاد، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.

در سال­های اخیر نظر به کاهش منابع آب، پژوهشگران زهکشی خشک را به دلیل نیاز کمتر به آب، هزینه اجرا و نگهداری برای کاربرد در مناطق خشک مورد توجه قرار داده­اند. آگاهی از نحوه و میزان انتقال املاح مختلف از منطقه آبیاری به منطقه آیش برای بررسی عملکرد این سیستم و ارزیابی پیش از اجرای پروژه­های تصفیه و بازیافت نمک جمع آوری شده از سطح خاک منطقه آیش ضروری است. در این مطالعه اثر زهکشی خشک بر انتقال کاتیون­های مهم و تغییر شوری (EC) در یک خاک لومی با استفاده از یک مدل فیزیکی تحت کاشت گیاه جو در سال ۱۳۹۵ بررسی شد. مدل مذکور از جنس گالوانیزه و دارای طول، عرض و ارتفاع مفید ۲، ۵/۰ و ۱ متر بود. بر­اساس نتایج، پروفیل تغییرات غلظت سدیم و کلسیم مشابه یکدیگر بود و با پروفیل تغییرات غلظت پتاسیم و منیزیم تفاوت داشت. یون­های سدیم، پتاسیم و کلسیم در لایه­های فوقانی خاک و منیزیم در لایه­های تحتانی خاک منطقه آیش تجمع یافته بودند. همچنین در انتهای دوره آزمایش غلظت سدیم و کلسیم در سطح خاک منطقه آیش به ترتیب به ۲۱۰ و ۴۱۰ درصد، پتاسیم و منیزیم به ترتیب به ۱۲۵ و ۱۱۵ درصد و مقدار نسبت جذب سدیم به ۱۲۶ درصد مقدار اولیه در زمان شروع آزمایش رسیده بود. مقدار شوری سطح خاک منطقه آبیاری و آیش نیز در پایان آزمایش به ترتیب به ۱۴۵ و ۲۷۰ درصد مقدار اولیه در زمان شروع آزمایش بالغ شده بود.

جو, حرکت کاتیونها, زهکشی خشک, نسبت جذب سدیم