حسن حیدرزاده سردرود - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
یحیی نورالدینی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

داستان «محاکمه انسان و حیوان» یک داستان بسیار کهن است که قدیم ترین روایت آن، فعلا در رسائل اخوان الصفا موجود است. در این داستان، اقسام حیوانات از جور آدمیان در محضر ملک جنیان شکایت می کنند. در زبان فارسی دست کم ده روایت از این داستان در سده ها مختلف ترجمه و اقتباس وروایت شده است. یکی از این ترجمه/ اقتباس ها در فصل سوم کتاب طرب المجالس میرحسینی هروی از قرن هفتم و هشتم به جا مانده است. در این تحقیق،روایت فارسی این نویسنده را با روایت عربی اخوان الصفا مقایسه کرده ایم. این تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی انجام شده و روش گردآوری اطلاعات آن، به صورت اسنادی و کتابخانه ای بوده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که روایت حسینی هروی فرق بسیاری با روایت عربی دارد. هروی بخش هایزیادی از داستان را حذف کرده و بخش هایی دیگر بر آن مخصوصا در آغاز داستان افزوده است. برخی شخصیت ها را تغییر داده و بسیاری از از بخش های گفتگویی داستان را کوتاه کرده و حجم آن را به دو پنجم اصل روایت عربی کاسته است.

رسائل اخوان الصفا، طرب المجالس، میرحسینی هروی، محاکمه انسان و حیوان، ادبیات تطبیقی