سیدعلیرضا سادات باریکانی - کارشناس ارشد سازه های هیدرولیکی دانشگاه تبریز
بهمن فرهمند ذر - عضو هیات علمی دانشکده عمران دانشگاه تبریز
محمدحسین امین فر - عضو هیات علمی دانشکده عمران دانشگاه تبریز

تامین ایمنی سدهای بتنی به خصوص در برابر بارهای دینامیکی ناشی از زمین لرزه، در سال های اخیر بسیار مورد توجه محققین و کارشناسان علوم مهندسی در این زمینه بوده است. بدلیل پیشرفت روشهای مخاسباتی و همجنین افزایش توانایی کامپیوترها در تحلیل و طراحی مسائل پیچیده، آنالیز دینامیک سدهای بتنی قوسی در برابر زمین لرزه با مدلسازی کامپیوتری پیشرفت چشمگیری داشته است با این حال بسیاری از سدهای احداث شده و یا در حال احداث در نزدیکی گسل های فعال قرار گرفته اند و آسیب دیدن این سازه ها در هنگام وقوع زلزله علاوه بر از بین رفتن سرمایه ملی، خسارت مالی و جانی جبران ناپذیری را ببار خواهد آورد. با توجه به این موارد، انجام تحلیل دینامیکی سدهای بتنی قوسی، ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد. در این مقاله، رفتار دینامیکی سدهای بتنی قوسی در دامنه زمان مورد بررسی قرار گرفته است. در مقاله حاضر با در دست داشتن مشخصات هندسی سد و همچنین مشخصات فیزیکی و مکانیکی بدنه سد توسط نرم افزاری است که قابلیت تحلیل سه بعدی دینامیکی سد را داشته باشد، سد مدلسازی گردیده است. سپس جهت مدلسازی فشار هیدرودینامیک آب در هنگام زمین لرزه از روش جرم افزوده و سترگارد در مدل مذکور استفاده شده است. در ادامه نیز با داشتن شتاب نگاشتزلزله، با گام های زمانی مناسب، تحلیل دینامیکی بر روی سد انجام شده است. با استفاده از نتایج نحلیل دینامیکی سد، تاریخچه تنشهای اصلی و مقادیر حداکثر آنها محاسبه شده و نقاطی از سد که دارای بیشترین مقدار تنشهای کششی و فشاری می باشند، مشخص گردید و با مقایسه آنها با مقادیر مجاز تنشها، نقاط آسیب پذیر سد در هنگام وقوع زلزله مشخص گردید.

پاسخ دینامیکی ، سد بتنی قوسی ، رفتار لرزه ای