پویا آروین - گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
رعنا فیروزه - گروه کشاورزی، ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران

گیاه مریم گلی تماشایی Salvia hydrangea L. از گونه های ارزشمند دارویی است که از آن در فرهنگ سنتی ، جهت پیشگیری و درمان بیماریها استفاده می شود. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر رویشگاه بر بازده و محتوای اسانس ، نمونه برداری به صورت تصادفی از سرشاخه های گل دار گیاه در مرحله گلدهی کامل با سه تکرار از رویشگاههای طبیعی آن واقع در ارتفاعات راز و آخرداغ استان خراسان شمالی انجام گرفت . پس از اسانس گیری، نوع و درصد ترکیب های موجود در اسانس با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل شده به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفت . نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که اثر رویشگاه بر عملکرد اسانس گیاه مریم گلی تماشایی در سطح ۵ درصد معنی دار شد و منطقه آخرداغ با ۵۳/۰ درصد بازده اسانس بیشتری را نسبت به رویشگاه راز به خود اختصاص داد. در بررسی نوع و میزان ترکیبات تشکیل دهنده اسانس نیز مجموعا ۱۱ ترکیب شناسایی شد که سیس آلفابرگاموتن (۶۷/۴۵ درصد)، وربنون (۵۱/۳۲ درصد) و کاریوفیلن اکساید (۶۴/۴ درصد) عمدهترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس در S. hydrangea های رشدیافته در رویشگاه راز و سیس آلفابرگاموتن (۰۵/۵۷ درصد)، ژرانیل استات (۳۷/۱۱ درصد) و ژرانیال (۷۳/۵ درصد) عمدهترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس در گیاهان منطقه آخرداغ بودند. به طورکلی ، نتایج حاصل از این مطالعه ، اثر شرایط اکولوژیکی را بر درصد اسانس و محتوای ترکیبات تشکیل دهنده آن، در گیاه مریم گلی تماشایی به اثبات رساند.

بازده اسانس ، رویشگاه راز و آخرداغ، مریم گلی تماشایی