نسرین رجبی - گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
علی گنجعلی
منیره چنیانی

گیاه پونه سای بینالودی با نام علمی Nepeta binaludensis گیاهی چند ساله و علفی است که در ارتفاعات بینالود استان خراسان رضوی پراکنش دارد. این گیاه به دلیل داشتن ترکیبات دارویی در درمان بسیاری از ناراحتی های تنفسی و گوارشی مورد استفاده قرار می گیرد. در چند سال اخیر این گیاه به دلیل افزایش برداشت توسط افراد بومی و چرای بی رویه دام در خطر انقراض قرار گرفته است . امروزه روشهای بسیاری در جهت کاهش اینگونه مشکلات در حال توسعه می باشد که یکی از این روشها کشت سلول و بافت گیاهی می باشد. در این پژوهش تاثیر سه نوع الیسیتور شامل : عصاره مخمر، متیل جاسمونات و سالیسیلیک اسید بر میزان ترکیبات شیمیایی گیاه پونه سا بینالودی در شرایط کشت درون شیشه مورد بررسی قرارگرفت . نتایج بررسی ها نشان داد کاربرد تمامی الیسیتورها در هر غلظتی میزان ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی کالوسها را نسبت به نمونه شاهد افزایش داد. بیشترین میزان فنل و فلاونوئید به کالوسهای تیمار شده با الیسیتور سالیسیلیک اسید مربوط بود. به طور کلی نتایج این آزمایش تایید کرد محتوی ترکیبات ثانوی گیاه پونه سای بینالودی را می توان از طریق کاربرد الیستورهای زیستی و غیر زیستی افزایش داد.

پونه سای بینالودی، کشت بافت ، سالیسیلیک اسید، متیل جاسمونات