فاطمه چیت ساز اصفهانی - گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
جابر کریمی - گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
داریوش طالعی - مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

استویا با نام علمی Stevia rebaudiana Bertoni گیاه دولپه ای، علفی چندساله ، از خانواده ی Asteracae و بومی آمریکای جنوبی است . ساقه و برگهای این گیاه حاوی مواد موثره ی دارویی است و برای درمان سرطان، کاهش کلسترول خون، پاکسازی کبد، فشارخون، لاغری و کاهش وزن، سلامت دهان و دندان، درمان اگزما، دیابت و قند خون مورد استفاده قرار می گیرد. در این تحقیق عصاره برگهای گیاه استویا به کمک امواج فراصوت استخراج و با دستگاه HPLC محتوای استویوزید و ربادیوزید آنها آنالیز گردید. در اجرای این طرح از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در ۳ تکرار استفاده شد. این تحقیق در طی سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ در آزمایشگاه تحقیقات مرکزی دانشگاه شاهد انجام شد. از امواج فراصوت پروب با توآنهای ۴۰، ۸۰، ۱۶۰، ۳۲۰ وات و در زمانهای ۱، ۳ و ۶ دقیقه برای استخراج عصاره گیاه استویا استفاده شد. نتایج آنالیز دادهها نشان داد بیشترین میزان محتوای استویوزید (۶.۵۳µg.ml-۱) در تیمار ۶ دقیقه و ۱۶۰ وات و کمترین میزان آن (۴.۷۶µg.ml-۱) در تیمار ۱ دقیقه وتوان ۴۰ وات حاصل شده است . همچنین نتایج مقایسه میانگین دادهها نشان داد بیشترین میزان محتوای ربادیوزید (۰.۵۷۲µg.ml-۱) در تیمار ۶ دقیقه و توان ۸۰ وات و کمترین میزان آن (۰.۲۷۷µg.ml-۱) در تیمار ۱ دقیقه و ۳۲۰ وات به دست آمده است . نتایج آنالیز HPLC نشان داد مناسب ترین زمان و توان امواج فراصوت برای استخراج محتوای استویوزید زمان ۶ دقیقه و توان ۱۶۰ وات و برای محتوای ربادیوزید زمان ۶ دقیقه و توان ۸۰ وات می باشد.

عصاره، امواج فراصوت، Stevia rebaudiana، HPLC