مهری سعیدی نیا - گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان. خرم آباد، لرستان، ایران. .
فرهاد بیرانوند - دانشجوی دکتری علوم باغبانی، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.
حسن مومیوند - استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.
سید حسین موسوی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی آب، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

با توجه به وضعیت منابع آب کشور ایران، استفاده از آب های نامتعارف به منظور آبیاری امری اجتناب ناپذیر است. بنابراین بررسی واکنش گیاهان مختلف نسبت به شوری به صورت منطقه ای ضروری می باشد. برای این منظور، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان انجام گرفت. در این تحقیق از مینی لایسیمترها (گلدان‎ها) با قطر ۲۴ و ارتفاع ۳۰ سانتی متر استفاده گردید. آبیاری به روش وزنی انجام شد. تیمارهای آبیاری شامل سطوح مختلف شوری (صفر (S۰)، ۲(S۱)، ۴(S۲)، ۶(S۳) و ۸(S۴) دسی زیمنس بر متر)، بود که برای تهیه این غلظت ها از نمک NaCl استفاده شد. طول دوره رشد مرزه حدود ۱۰۰ روز بود و میزان تبخیر و تعرق پتانسیل زیره سیا وتبخیر و تعرق مرجع ۷۵۸/۶۸ و ۸۸۴/۲۶ میلیمتر بر روز به دست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد اثر تنش شوری بر روی خصوصیات مورفولوژیکی مانند ارتفاع گیاه، قطر ساقه و همچنین وزن خشک برگ و سرشاخه گلدار، ریشه و ساقه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. با افزایش تنش شوری، صفات مورفولوژیکی کاهش یافتند. میزان عملکرد (ماده خشک برگ و گل و سرشاخه) در تیمارهای S۰، S۱، S۲، S۳ و S۴ به ترتیب برابر۱۷۳۲، ۱۵۹۸، ۱۴۱۲، ۱۳۲۸ و ۱۲۳۰ کیلوگرم بر هکتار به دست آمد. درصد اسانس گیاه مرزه با افزایش تنش شوری، به صورت معنی داری افزایش یافت و در تیمار S۴، میزان اسانس، ۶۶/۶ درصد افزایش یافت. محتوای نسبی آب برگ با افزایش سطح شوری کاهش یافت و در تیمارهای مختلف تنش به ترتیب برابر۸۳/۵۱، ۷۳/۲۹، ۶۵/۷۹، ۶۴/۵۵ و۶۰/۵۲ درصد بود.

تنش شوری, صفات مورفولوژیکی, اسانس, شاخص محتوای نسبی آب