صفورا کیوانلو - کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
زهره رفیعی راد - دانشجوی ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
محمد نریمانی - استاد، گروه روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
سجاد بشرپور - استاد، گروه روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

امروزه مادران کودکان کم‎توان ذهنی دارای مشکلات هیجانی بسیاری هستند. بنابراین هدف از پژوهش حاضر اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر طرحواره درمانی هیجانی بر نشخوار فکری و تداوم هیجانی مادران کودکان کم‎توان ذهنی بود. این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش‎آزمون- پس‎آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش کلیه مادران دارای کودک کم‎توان ذهنی کمتر از پانزده سال، شهرستان اردبیل در بهار سال ۱۳۹۹ بود. با مراجعه به اداره بهزیستی شهر اردبیل از بین مراکز توانبخشی و مدارس استثنایی به روش نمونه گیری خوشه‎ای چند مرحله، ۴ مرکز و مدرسه انتخاب شد و تعداد ۴۰ نفر از خانواده‎های کودکان مبتلا به اختلال کم‎توان ذهنی را به روش نمونه‎گیری تصادفی ساده و همخوان با ملاک های ورودی پژوهش و متمایل به شرکت در درمان از مرکز بهزیستی شهرستان اردبیل انتخاب کرده و مادران خانواده به صورت گمارش تصادفی در دو گروه، آزمایش (۲۰=n) و کنترل (۲۰=n) قرار گرفتند. گروه آزمایش، ۱۰ جلسه، طرحواره درمانی هیجانی گروهی را دریافت کرده اما گروه کنترل دریافتی نداشتند. اعضای دو گروه به مقیاس طرحواره‎های هیجانی لیهی(۲۰۰۲) قبل و پس از درمان پاسخ دادند. برای تحلیل داده‎ها از تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که اثربخشی گروه‎درمانی مبتنی بر طرحواره درمانی هیجانی بر نشخوار فکری (۰۱/۰>P) و تداوم هیجانی (۰۱/۰>P) معنی‎دار است. به عبارت دیگر این درمان باعث کاهش معنادار در نمرات متغیر های نشخوار فکری و تداوم هیجانی در مادران کودکان کم‎توان ذهنی مورد مطالعه در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شد. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که طرحواره درمانی هیجانی می تواند به عنوان یک درمان موثر در اصلاح بسیاری از طرحواره های هیجانی مادران کودکان کم توان ذهنی مورد توجه قرار گیرد.

طرحواره درمانی هیجانی، نشخوار فکری، تداوم هیجانی، کم‎توانی ذهنی.