حجت اله صادقی - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، اصفها ن

گردشگری از مهمترین ظرفیت های هر منطقه محسوب می شود که می تواند به توسعه پایدار منابع کمک نماید. بخش زیادی از ظرفیت های گردشگری، در حوزه منابع طبیعی و با مفهوم اکوتوریسم شناخته می شود. آنچه که در ارتباط گردشگری و منابع طبیعی دارای اهمیت بسیاری است ، نوع رابطه و اثرات گردشگری در حفاظت از منابع طبیعی است . منابع طبیعی زاگرس با توجه به تنوع و ویژگی های بکر با گسترش صنعت گردشگری، تحت تاثیر پیامدها و اثرات زیادی است که در دهه گذشته این روند تشدید شده است . بنابراین ضرورت می رود که بحث صنعت گردشگری در منطقه زاگرس و ارتباط آن با منابع طبیعی بررسی شود. در این تحقیق هدف آن است که اثرات گردشگری در وضعیت منابع طبیعی زاگرس پیش بینی و در ادامه نیز راهکارهای مناسب ارائه شود. روش تحقیق توصیفی -تحلیلی و مبتنی بر گردآوری داده های پیمایشی است . جامعه آماری تحقیق را کارشناسان مرتبط در حوزه منابع طبیعی و گردشگری تشکیل داده اند. در ابتدا ۱۲ نفر از طریق روش مصاحبه مطالعه شد و سپس نتایج به دست آمده از روش مصاحبه در قالب پرسش نامه توسط ۶۵ نفر از کارشناسان ارزیابی شد. روایی و پایایی پرسش نامه تایید و تحلیل ها به روش آماری انجام شد. نتیجه مطالعه کیفی نشان داد که ۱۵ اثر مثبت و ۱۶ اثر منفی توسعه گردشگری در وضعیت منابع طبیعی زاگرس قابل پیش بینی است . تحلیل عاملی نیز تایید نمود که مهمترین اثرات مثبت شامل بهبود آگاهی و احساس مسئولیت به منابع طبیعی ، مشارکت مردم و الگوهای جدید حفظ طبیعت ، بهبود مدیریت و حفاظت و توسعه گردشگری سبز و مهمترین اثرات منفی نیز شامل افزایش مخاطرات و تخریب اکوسیستم ، انقراض گونه های جانوری و گیاهی ، تخریب اراضی ، پوشش گیاهی بکر و چشم انداز ها می باشد. جهت برون رفت از چالش ها و اثرات منفی پیش بینی شده، چهار راهبرد شامل برنامه ریزی، نظارت و بکارگیری الگوی مناسب ، اطلاع رسانی و آموزش مردم نسبت به طبیعت ، بهره برداری از جامعه گردشگر و مشارکت و حساس نمودن مردم نسبت به اهمیت طبیعت پیشنهاد می شود. تحلیل همبستگی پیرسون نشاندهنده وجود رابطه مستقیم و معنادار در سطح کمتر از ۰۵/۰بین اثرات مثبت و منفی گردشگری با ضریب ۷۵۷/۰ بوده که تایید می نماید با تاکید روی اثرات مثبت می تواند اثرات منفی گردشگری در منابع طبیعی را کاهش داد.

گردشگری، منابع طبیعی ، حفاظت و پایداری، زاگرس.