مهدی یار درویش زاده کاخکی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی و برنامه ریزی حمل ونقل، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران، ایران
سعید رحمانی - کارشناس ارشد، مرکز تحلیل داده های حمل ونقل، دانشگاه علم و صنعت ایران، ایران
افشین شریعت مهیمنی - استاد، گروه برنامه ریزی حمل ونقل، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران، ایران
سینا عبداللهی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی و برنامه ریزی حمل ونقل، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران، ایران

پژوهش حاضر سعی بر شناسایی رفتار سفر افراد در شهر تهران با استفاده از داده های تلفن همراه (CDR)، نشان دادن قابلیت ها و اهمیت استفاده از این نوع داده ها در مقایسه با داده های سنتی پرسشگری خانوار، دارد. در این مطالعه با استفاده از روش شناسی ارائه شده سعی می شود کارآیی و اهمیت استفاده از این داده ها مشخص گردد. این نوع داده ها گرچه هزینه کم تری را نسبت به سایر داده های سنتی بر مطالعه تحمیل می کنند، تفکیک پذیری زمانی و مکانی کمی نسبت به سایر داده های تلفن همراه (مانند GPS) دارند و کاربرد آن ها در ابعاد کلان مورد تردید است. در این مطالعه سعی می شود اهمیت و کاربرد این داده ها اثبات گردد. بدین منظور، در ابتدا با استفاده از روش های کار با کلان داده ها و معیارهای زمانی و مکانی مختلف، داده ها پالایش شده و به نمونه ای با حدود ۴۰۰ هزار کاربر با ۵۰۰ میلیون رکورد ارتباطی، تقلیل یافت. سپس با استفاده از روش های مختلف یادگیری ماشین، به شناسایی نقاط توقف، فعالیت، و اهداف سفر افراد پرداخته شد. با شناسایی سفرهای افراد، ماتریس مبدا-مقصد برای نمونه برآورد شد و با استفاده از ضرایب تعمیم محاسبه شده، به مناطق ۲۲گانه شهر تهران تعمیم داده شد. مشاهده شد که این ماتریس تطابق بالایی با الگوهای سفر افراد در شهر تهران که از مطالعات جامع حمل ونقل شهر تهران به دست آمده است، دارد. اعتبارسنجی نتایج با مطالعات طرح جامع نشان می دهد که روش به کارگرفته شده در این پژوهش می تواند در مقاصد مختلف برنامه ریزی حمل ونقل بکار گرفته شود.

الگوی سفر, داده های تلفن همراه, رفتار سفر, ماتریس مبدا-مقصد, کلان داده