حامدرضا حاج قاسم - کارشناسی ارشد مهندسی عمران(آب و سازه های هیدرولیکی)، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
سعید بای - کارشناسی مهندسی عمران، دانشگاه آزاد گنبد کاووس

خشکسالی و افزایش دمای جهانی از مسائل مهم آبی است که در سال های اخیر مطالعات زیادی بر روی آن صورت گرفته است. این موضوع به دلیل پیامدهای محیط زیست از اهمیت بالایی برخوردار است. در راستای تدوین طرح های مقابله با خشکسالی و مدیریت فعال آن، از ضروری ترین ابزار طراحی برای بررسی تغییرات مکانی و شدت خشکسالی در یک ناحیه می باشند و بر اساس هشدارهای این سیستم ها، زمان و نوع عملیات پیش بینی شده برای مقابله با خشکسالی فعال می شوند. در این پژوهش ضمن آشنایی با پدیده ی خشکسالی و تغییراقلیم، اثرات آن بر منابع آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه بررسی شده است. برای این کار از داده های بارش، دما(ماکزیمم، مینیمم)، رطوبت نسبی استفاده گردید. ابتدا از داده های تاریخی برای یک دوره ۷۰ ساله استفاده گردید، سپس این داده ها برای ۳۰۰۰ نمونه تکرار شدند. بدین منظور با استفاده از ترکیب الگوریتم های محاسبات نرم، سنجش از دور و روش رگرسیون خطی به بررسی سری های زمانی دما، بارش برسطح دریاچه، جریان های سطحی ورودی به دریاچه، تبخیر از سطح دریاچه و حجم آب دریاچه با هدف یافتن ضریب همبستگی در دوره ی زمانی دراز مدت به کار گرفته شدند. عوامل کاهش سریع تر از سطح آب دریاچه در چند سال اخیر را باید در نوسانات اقلیمی نظیر ترسالی ها و خشکسالی ها و عوامل انسانی نظیر سدسازی، برداشت بی رویه از آب های سفره های زیرزمینی و شیوه های نامناسب آبیاری جستجو نمود. خروجی مدل ها اغلب افزایش دما و تبخیر و کاهش بارش را در دوره ی آتی نشان می دهد.تغییر در اکوسیستم، برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی، شیوه های نامناسب آبیاری می تواند توزیع سالانه را تغییر دهد. در این پژوهش ما با استفاده از الگوریتم ترکیبی SVM و GEP به پیش بینی جهت میزان خشک سالی تخمین زدیم. درنهایت نتایج حاصل از آزمون SVM و GEP بر اساس پارامترهای مختلف خشکسالی میزان تغییرات اقلیمی را در دو دوره آتی در حوضه دریاچه ارومیه را بترتیب، ۳۸.۵ و ۴۷ درصد را نشان داد.

دریاچه ارومیه، خشکسالی، ترکیب الگوریتم ها، محاسبات نرم