زهرا فلک الدین - دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
مسعود حاجی زاده میمندی - دانشیار، بخش جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

شادکامی یکی از ویژگی های فرهنگ ایرانی که در نهاد خانواده اثر گذار است. ایجاد شادکامی در محیط خانواده از سوی والدین، پویایی جامعه را به همراه دارد. با توجه به اهمیت موضوع شادکامی در محیط خانواده، هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش زنان در شادکامی خانواده است. روش پژوهش حاضر، کیفی و از نوع تحلیل مضمون است. همچنین، داده ها با ۲۰ مصاحبه نیمه ساختاریافته در شهر یزد جمع آوری شد و در نهایت، کد گذاری با شش مرحله تحلیل مضمون صورت گرفت. نتایج در پنج مضمون نهایی با عنوان، پذیرش نقش مادرانگی، مدیریت اقتصادی، پذیرش نقش زنانگی، راهبردهای تعاملی-حمایتی و کنار گذاشتن کلیشه های فرهنگی مطرح شد. یافته های پژوهش نشان داد موقعیتی که به وجود آورنده شادکامی خانواده از سوی زنان است با پذیرش و ایفای نقش مادرانگی و زنانگی انجام می شود. همچنین، کنار گذاشتن کلیشه های فرهنگی و مقابله با چالش های اقتصادی در رویارویی با اعضا باعث افزایش شادکامی خانواده می شود. زنان با ایجاد راهبردهای تعاملی و حمایتی خویش در خانواده و ایجاد فضای گفتمانی صمیمی در پی ایجاد افزایش شادکامی در خانواده هستند. به این معنا که زنان پژوهش حاضر همه توان خویش را به کار می گیرند تا محیط خانواده ای شاد و بانشاطی داشته باشند؛ زیرا آنان شادکامی اعضای خانواده را شادی خویش می دانند و ازنظر آنان وقتی که همسر و فرزندانشان شاد هستند، آنان نیز احساس شادکامی می کنند. درواقع، شادی برای آنان در نهاد خانواده خلاصه می شود. نهادهای فرهنگی، آموزشی و خانواده ها برای گفتمان سازی ایجاد شادکامی در سطح خرد، خانواده و در سطح کلان، جامعه را توصیه می کنند.

شادکامی, خانواده, نقش مادرانگی, نقش زنانگی, روش کیفی, شهر یزد