سمیه نجفیان - دانشجو دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک
محمد حسن فطرس - استاد دانشکده علوم اقتصاد و اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
غلامعلی حاجی - استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک

بر اساس ادبیات نظری، رویکردهای مختلف و در بعضی موارد متضاد، درباره نحوه اثرات اقتصاد سایه ای بر درآمد سرانه وجود دارد؛ بنابراین با توجه به اهمیت این موضوع برای سیاستگذاری مناسب در این زمینه، این مطالعه تاثیرات اقتصاد سایه ای را بر درآمد سرانه در بازه زمانی ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۷ با استفاده از روش PARDL در دو گروه از کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته در کوتاه مدت و بلند مدت مورد سنجش قرار داده است. براساس نتایج در کوتاه مدت، اقتصاد سایه ای تاثیر منفی و معنی داری بر رشد درآمد سرانه در هر دو دسته از کشورها دارد. در بلندمدت تاثیرات این متغیر بر درآمد سرانه در کشورهای توسعه یافته از معنی داری لازم برخوردار نیست اما برای کشورهای در حال توسعه، معنی دار بوده است و تاثیرات آن در بلند مدت از کوتاه مدت بیشتر است. لذا کشورهای توسعه یافته توانایی کنترل اثرات منفی اقتصاد سایه ای بر درآمد سرانه را در بلند مدت دارند، در حالیکه برای کشورهای در حال توسعه در بلندمدت تاثیرات منفی بیشتر شده است.

اقتصاد سایه ای, درآمد سرانه, کشورهای در حال توسعه, کشورهای توسعه یافته, PARDL :JEL طبقه بندی O۵۲, O۵۷, H۲۱