علی گراوند - استادیار و هیئت علمی دانشگاه ایلام
نادیا رحیمی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام

نیایش یعنی با تکریم و تقدیس خدا، چیزی از او خواستن، که به گفتگو تعبیر می شود.هدف از نیایش، خشنود ساختن خدا نیست؛ چه او به نیایش یا ستایش ما نیازی ندارد.چهبسا نیایش، پالوده و پاک ساختن خویش است. در دعا انسان، خود خویشتن است و اتکایخویشتن را آزادانه آشکار می سازد. در همه انواع و شعبات دینی انسان ها به وسیله دعا ونیایش، خود را به قدسی ترین و محوریترین کانون دینداری، یعنی خدا، نزدیک می کنند.هم اقدام به دعا کردن و هم محتوای دعاها بیانگر ایمان و اعتقادات فرد است.در ادبیات،ادبا و اهل فن، جایگاه ویژه ای برای نیایش و ستایش خداوند قائل شده اند، شاعران همبا احساسات ناب و دلنشین خود لابلای اشعارشان از نیایش بهره برده اند.نظامی همچونشاعران دیگر در خمسه خود به ستایش و نیایش پروردگار پرداخته است. نظامی عارفنبوده اما عاشقانه به نیایش خداوند می پردازد که در زاهد بودنش تردیدی به وجود نمیآید. در این پژوهش نیایش با در نظر گرفتن محتوا و مضمون آنها، در منظومه خسرو وشیرین بررسی گردیده و اقسام نیایش اعم از مناجات و دعا و ذکر در ابیات این مثنویمورد واکاوی قرار گرفته است,سپس منظور نظامی از اقسام مناجات به شیوه توصیفیمورد تحلیل قرارگرفته شده است.

نظامی، خسرو وشیرین، دعا، نیایش، راز و نیاز