محمد میرزائی - استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی

عصمت موهبتی الهی و ملکه ای علمی و نفسانی است که پیشینه آن به خلقت آدم ابوالبشر به عنوان حجت الهی برمی گردد. این ملکه، انسان را از بدی در فکر و عمل حفاظت می کند. هر یک از مفسران درباره مفاهیم و موضوعات همسو با عصمت که غالبا ذیل داستان های قرآنی انبیاء آمده، به میزان توان علمی، عقلی خود و متاثر از منابع روایی سخن گفته اند. امکان و گستره تاثیر شیطان بر معصوم، خوف، اجتهاد، پندار و ضلالت، موضوعات گزینش شده در این مقاله است که در آن ها نه تنها بین آراء مفسران اختلاف وجود دارد بلکه گاه دیدگاه یک مفسر در موضوعات مذکور دچار تعارض و نوسان است و نشان می دهد مبانی و دیدگاه مفسر در موضوعی مثل عصمت و مسائل مربوطه، معین و مشخص نیست. ضرورت پژوهش فراگیر آیات داستانی و توجه ثانویه به روایات مربوطه راه حل این تناقضات است. خروجی این پژوهش که به شیوه توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای فراهم آمده است، الگوپذیری انبیاء و حجج الهی را ممکن و از ورود پندارهای نادرست جلوگیری می نماید.

قرآن، انبیاء، عصمت، مفسران، مفاهیم کلامی