عبدالمجید میهن خواه - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
معصومه حافظ رضازاده - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
محمودرضا انوری - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.

امروزه سنجش و ارزیابی مستمر از تغییرات و پیامدهای اجتماعی ناشی از فعالیت­های مناطق آزاد صنعتی و تجاری در مراکز جمعیتی پیرامونی آن، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، ضرورتی اجتناب ناپذیر در کاهش پیامدهای منفی اجتماعی به عنوان موانعی در تحقق پایداری اجتماعی و امنیت این فعالیت­ها می باشد. لذا هدف پژوهش حاضر ارزیابی اثرات مناطق آزاد تجاری- صنعتی بر توسعه شاخص­های اجتماعی (رفاه و امنیت) در شهر چابهار، می­باشد. تحقیق حاضر بر حسب هدف، یک تحقیق کاربردی، بر حسب نحوه گردآوری داده­ها یک تحقیق توصیفی و غیر آزمایشی می­باشد و در نهایت حسب نحوه اجراء، از نوع پیمایشی می­باشد. به منظور انجام این پژوهش به دو روش اسنادی و میدانی به تهیه ی اطلاعات و تجزیه و تلفیق آنها اقدام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات این پژوهش، پرسشنامه (محقق ساخته) می­باشد. ابعاد و شاخص­های مورد بررسی در این تحقیق شامل دو بعد امنیت و رفاه اجتماعی و ۱۳ شاخص می­باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل ساکنان نواحی چهار گانه شهر چابهار (۱۰۶۷۳۹ نفر)، می­باشد که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه و تعداد (۳۸۲) نفر با خطای (۰/۰۵)، تعیین شد. جهت تجزیه و تحلیل داده­ها از نرم­افزار­ (SPSS)، استفاده شده است. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که بین متغیر (منطقه آزاد تجاری- صنعتی)، و ابعاد (رفاه اجتماعی و امنیت اجتماعی) رابطه مثبت و معنی­داری در سطح اطمینان ۹۹ درصد وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون، به شیوه گام به گام نشان داد ۹۵ درصد تغییرات متغیر وابسته (رفاه اجتماعی و امنیت اجتماعی) به وسیله متغیر مستقل (منطقه آزاد تجاری- صنعتی) تبیین می­شود.

مناطق آزاد تجاری- صنعتی, توسعه اجتماعی, رفاه و امنیت اجتماعی, چابهار