مریم زارع شحنه - استادیار داشنکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی خواجه نصیر طوسی
محمد ارحامی - دانشیار دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف

هدف اصلی این پژوهش تعیین میزان سمیت اجزای شیمیایی موجود در ذرات PM۲.۵ و منابع تولید آن به کمک روش های مبتنی بر آنالیز آماری شامل ضریب همبستگی پیرسون و مدل های رگرسیون چندمتغیره خطی در فاصله سال های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ در ایستگاه دانشگاه صنعتی شریف می باشد. بر اساس آنالیز شیمیایی نمونه ها و استفاده از ظرفیت اکسایش ذرات معلق ریز به عنوان شاخصی از سمیت ذرات (ROS)، امکان تعیین سمیت ذرات، ترکیبات شیمیایی آن و منابع تولید فراهم شد. مقدار سمیت بدست آمده در فصول سرد سال، ۳-۵/۱ برابر بیشتر از فصول گرم سال بوده و با توجه به سهم غالب وسایل نقلیه سبک در فصول سرد، احتمال ارتباط بین این منبع و میزان سمیت ذرات تقویت می گردد. نتایج آنالیز همبستگی پیرسون نشان داد، اجزای شیمیایی با منشا انسانی آنتیمونی، کادمیم، نیکل و آرسنیک با شاخص سمیت بیشترین مقادیر همبستگی را داشته اند. این نتیجه با آنالیز همبستگی رتبه ای اسپیرمن نیز مطابقت دارد. همچنین با بررسی ارتباط بین پارامتر سمیت و سهم مشارکتی منابع، ارتباط بین سهم مشارکتی ماهانه منا بع وسایل نقلیه بنزینی و نفت کوره با هر دو نوع شاخص سمیت تبیین می-گردد. با انجام رگرسیون چند متغیره خطی بین مقادیر سمیت و المان های شیمیایی همبسته و همچنین دو منبع همبسته ذکر شده، نحوه برآورد سمیت ذرات معلق ریز مشخص می-گردد.با توجه به نتایج به دست آمده، سهم مشارکت وسایل نقلیه بنزینی در ایجاد سمیت ذرات در دره بررسی به طور میانگین برابر با ۸۳ درصد می باشد .

آلودگی هوا, ذرات معلق ریز, منابع تولید آلاینده, سمیت, رگرسیون چند متغیره