مجید دشتی - دانشیار پژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران
جواد معتمدی - دانشیار پژ وهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
سید احمد محدث حسینی - رئیس بخش اقتصاد-اجتماعی
محمد حسن پور عباس - کارشناس ارشد، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی، مشهد، ایران

ارزیابی اقتصادی بهره برداری از گیاهان دارویی، از جمله اقدامات اساسی جهت تهیه طرح های مرتعداری چند منظوره است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اکولوژیکی و برآورد شاخص های اقتصادی بهره برداری از گیاهان دارویی، در مراتع کوهستانی فریزی واقع در استان خراسان رضوی انجام شد. برای این منظور، در طی سال های ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹، پس از اندازه گیری درصد پوشش و میزان تولید گیاهان دارویی، شاخص های اقتصادی شامل رانت اقتصادی و ارزش مورد انتظار محاسبه شدند. با توجه به نتایج پژوهش، سود اقتصادی بهره برداری از گیاهان دارویی شامل؛ Achillea millefolium، Alyssum homolocarpum، Bunium persicum، Hypericum scabrum، Perovskia abrotanoides، Salvia sclarea،sinuatum Verbascum و Ziziphora clinopodioides، در یک دوره برداشت، ۷۲۱۲۵۰۰ ریال در هکتار در سال برآورد گردید. ارزش مورد انتظار مراتع منطقه نیز از محل بهره برداری از گیاهان دارویی، با در نظر گرفتن نرخ تنزیل ۴/۵ درصد در شهریور ماه سال ۱۳۹۹؛ ۱۳۳۵۶۵۰ ریال در هکتار برآورد شد. به طور کلی، بهره برداری مبتنی بر اصول اکولوژیک از گیاهان دارویی، می تواند نقش مهمی در تکمیل معیشت، افزایش رفاه و توانمند سازی مرتعداران، حفظ اکوسیستم های مرتعی و ارتقاء خدمات اکوسیستمی مرتبط با آنها، ایفا کند. این موضوع، باید در سیاست گذاری توجه به گیاهان دارویی و در طرح های مرتعداری چند منظوره، مد نظر قرار گیرد.

ارزش مورد انتظار مرتع, درآمد خالص, سود اقتصادی, گیاهان دارویی