سارا حمزه زاده - دانشکده معماری و هنر، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
سحر طوفان - دانشکده معماری و هنر، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

ایران در دوره قاجار دستخوش تحولات جدی در زمینه هنر و معماری شد. گسترش تزئینات در معماری فضاهای داخلی از نتایج این تحولات است. تزئینات در قرن سیزدهم مجالی برای ظهور و نمایش زیبایی و ذوق ایرانی در خانه های اشرافی فراهم کرد. بذرخواسته های عوامل درونزا و برونزا در ایران نشانده شد تا جریان های نوگرایی را پرورش دهد. تبریز به عنوان شهری ولایت نشین در عصرقاجار عمیق ترین منبع پژوهشی برای مطالعه تزئینات معماری خانه های این دوره است. تنوع تزئینات در خانه های قاجاری تبریز جلوه گاه هنرگسترده و زیبای عصر قاجار در ایران است. این تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی می کوشد که تزئینات داخلی تالارهای اصلی موجود در چند خانه قاجاری با تزئینات شاخص را مورد بررسی قرار دهد. مطالعات اندک اما بسیار پراکنده و ناتمام در این زمینه انجام شده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق کیفی به صورت تفسیری- تحلیلی با توجه به پیشینه پژوهش و تحلیل مطالعات میدانی در نهایت سیر تحولی از تزئینات معماری داخلی تالارهای خانه های قاجاری تبریز ارائه می دهد. نتایج این پژوهش سیر تحول تزئینات معماری داخلی در تالارهای اصلی خانه های قاجاری تبریز را که شامل گچ بری، نقاشی، آینه کاری و ارسی است، در چند نمونه برجسته تحلیل می کند. شناخت و مطالعه این تزئینات و علم به تحولات آن در دوره های مختلف ارتباط مستقیم با رشد هنر و علم طراحی داخلی بخصوص در علوم و مشاغل بینابینی با مرمت ابنیه، از جمله بازطراحی دارد.

تزئینات، معماری داخلی قاجار، خانه قاجاری، تبریز