رسول دانشفراز - استادگروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
رضا نوروزی - دکتری، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
حمیدرضا عباس زاده - گروه آموزش عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

هدف از تحقیق حاضر بررسی آزمایشگاهی تاثیر میزان بازشدگی دریچه و تاثیر وجود آستانه های هم عرض و غیر هم عرض بر ضریب دبی می باشد. بدین منظور آستانه های مستطیلی با عرض های مختلف و در موقعیت های زیر دریچه، مماس در بالادست و پائین دست دریچه مورد بررسی قرار گرفتند. در حالت بدون آستانه، ضریب دبی با افزایش بازشدگی دریچه کاهش می یابد. به طور میانگین ضریب دبی بازشدگی ۱ سانتی متر در مقایسه با بازشدگی های ۲، ۴ و ۵ سانتی متر به ترتیب ۷.۷۵%، ۱۶.۵۱% و ۱۸.۳۵% بیشتر می باشد. با افزایش عرض آستانه در تمامی شرایط قرارگیری آستانه، ضریب دبی در مقایسه با حالت بدون آستانه افزایش می یابد. نتایج نشان داد که وجود آستانه با حداقل عرض در مقایسه با حالت بدون آستانه در یک بازشدگی مشخص، منجر به افزایش ضریب دبی می گردد. ضریب دبی آستانه هم عرض در موقعیت بالادست دریچه در مقایسه با حالت بدون آستانه در بازشدگی یکسان ۱ سانتی متر۱۰.۳۴% بیشتر بوده و این میزان برای بازشدگی یکسان ۲ سانتی متر ۱۷.۸۶% می باشند. نتایج حاکی از آن است که در حالت با آستانه های غیر هم عرض، با افزایش میزان بازشدگی دریچه، ضریب دبی در مقایسه با با بازشدگی های کم تر کاهش می یابد. بررسی نتایج نشان داد که ضریب دبی مربوط به آستانه در موقعیت مماس بر دریچه در بالادست آن بیشتر از موقعیت مماس بر دریچه در پائین دست و موقعیت قرارگیری آستانه در زیر دریچه است. روابط چند جمله ای غیرخطی رگرسیونی برای پیش بینی ضریب دبی در حالت با آستانه و بدون آستانه ارائه گردید. نتایج شاخص های آماری RMSE و KGE برای حالت با آستانه به ترتیب ۰.۰۱۴ و ۰.۹۵۱ و برای حالت بدون آستانه ۰.۰۰۶۷ و ۰.۹۸۷ می باشند.

آستانه هم عرض و غیر هم عرض با کانال, بازشدگی دریچه, دریچه کشویی, ضریب دبی, موقعیت آستانه