سیدعلیرضا سیدجلالی - موسسه تحقیقات خاک و آب
مهناز اسکندری - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
علی زین الدینی - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
میرناصر نویدی - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
غلامرضا زارعیان - استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زرقان، ایران
ابوالفضل آزادی - استادیار بخش خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی خوزستان
اعظم خسروی نژاد - کارشناس پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قزوین، ایران

ذرت از اهمیت ویژه­ای در میان غلات جهان برخوردار است چرا که افزون­بر مصرف خوراکی، کاربردهای صنعتی فراوانی نیز دارد. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر ویژگی‎های خاک بر عملکرد ذرت دانه­ای و درجه‎بندی آن‎ها برای اصلاح جدول نیازهای رویشی این گیاه در مطالعات ارزیابی تناسب اراضی بود. بدین­منظور، ۱۰۱ مزرعه ذرت در استان‎های خوزستان، کرمان، فارس و قزوین انتخاب شد. در هر مزرعه، یک خاکرخ مطالعه و پرسش نامه کاربری اراضی تکمیل گردید. پس از تجزیه­های فیزیکی و شیمیایی لازم، رگرسیون چندمتغیره به روش پس­رونده میان عملکرد (متغیر وابسته) و ویژگی‎های مختلف خاک (متغیرهای مستقل)، بررسی شد. سپس به منظور اصلاح جدول نیازهای رویشی خاک برای ذرت، روابط رگرسیون ساده بین ویژگی­های موثر خاک و عملکرد، بررسی و برای کلاس‎های مختلف تناسب سرزمین، درجه­بندی شد. راستی­آزمایی جدول پیشنهادی با استفاده از داده های ۱۴ مزرعه ذرت (حدود ۱۴% از داده­ها) انجام شد. نتایج نشان داد که دامنه تغییرات عملکرد، آهک، شن، رس، سیلت، درصد سدیم تبادلی و شوری خاک زیاد است، لیکن درصد کربن‎آلی، واکنش خاک و درصد سنگریزه، در دامنه ی اندکی پراکنش دارند. در رگرسیون چندمتغیره نیز به ترتیب متغیرهای شوری، درصد سدیم قابل تبادل، درصد شن، کربن آلی، واکنش خاک، آهک و گچ در رابطه وارد شدند. ضریب تبیین رابطه پیشنهادی، حدود ۸۳/۰ بدست آمد. همچنین مقدار ضریب تبیین بین عملکرد و شاخص خاک برای داده های راستی­آزمایی، حدود ۸۶/۰ بدست آمد که نشان­دهنده قابل اعتماد بودن جدول پیشنهاد شده در این پژوهش است.

ارزیابی تناسب اراضی, کلاس تناسب, عملکرد, نیازهای رویشی گیاه, ویژگی های خاک