علی رسائی - معاونت سرارود، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران
فردین رنجبر - معاونت سرارود، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران
مختار داشادی - معاونت سرارود، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران
سعید جلالی هنرمند - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
شهاب خوش خوی - گروه گیاهان دارویی موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کرمانشاه

یکی از اصول کشاورزی پایدار اجرای کشاورزی حفاظتی است که در برگیرنده سه اصل حداقل خاکورزی، پوشش دایمی خاک با بقایای گیاهی و تناوب زراعی با هدف کاهش اثرات منفی فعالیتهای کشاوزی متداول است. بدین منظور آزمایشی در سال زراعی -۴۰۱ ۱۴۰۰ در مزرعه تحقیقاتی معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود به شکل اسپلیتپلات بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سیستم کشت بدون شخم و کمخاک ورزی در کرتهای اصلی و پنج تیمار کاربرد مایکوریزا، مایکوریزا+ نصف مقدار فسفر توصیه شده، مایکوریزا+ مقدار کامل فسفر توصیه شده، مقدار کامل فسفر توصیه شده و شاهد در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد اثرات اصلی خاک ورزی و تغذیه کودی بر صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد کاه معنیدار نبود. اما اثر متقابل آنها بر این صفات معنی دار شد. بیشترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد کاه بهترتیب با میانگینهای ۵۵۸، ۱۰۸۰ و ۵۲۲ کیلوگرم در هکتار در شرایط بدون شخم (کشت مستقیم) و کاربرد توام مایکوریزا و نصف مقدار توصیه شده کود فسفر در زمان کاشت بهدست آمد. همچنین برای صفات وزن صد دانه و تعداد غلاف در بوته فقط اثر ساده تغذیه کودی معنیدار بود و بیشترین میانگین وزن صد دانه ۳۹) گرم) و ۱۳ غلاف در بوته مروط به تیمار کاربرد مایکوریزا و نصف مقدار توصیه شده کود فسفر بود.

نخود، مایکوریزا، کود فسفر، کشت بدون شخم