مریم نفیسی مقدم - پژوهشگر پسادکترای اقتصاد، دانشکده اقتصاد و کارآفرینی، دانشگاه رازی
کیومرث سهیلی - دانشیار، دانشکده اقتصاد و کارآفرینی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

یکی از راه های رسیدن به رشد اقتصادی پایدار در کنار حفظ ثبات سیاسی توجه به بخش های ویژه اقتصادی مانند بخش گردشگری است. بخش گردشگری علاوه بر بهبود شرایط اقتصادی در جهت تقویت روابط فرهنگی و روابط سیاسی کشورهای نیز حایز اهمیت می باشد. هدف از مقاله حاضر بررسی اثر ثبات سیاسی و گردشگری بر رشد اقتصادی در منتخب کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی طی دوره زمانی ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۴ می باشد. برای این منظور از رویکرد Panel VAR استفاده شده است. شاخص ثبات سیاسی از ترکیب پنج مولفه جنگ داخلی، جنگ خارجی، تنش های قومی، تنش های مذهبی و دخالت نظامینان در سیاست با استفاده از روش تحلیل مولفه های اساسی PCA ساخته می شود. بررسی آزمون گرنجر نشان می دهد که ثبات سیاسی و گردشگری علیت گرنجر رشد اقتصادی و رشد اقتصادی علت گرنجر ثبات سیاسی و گردشگری می باشند. نتایج تحلیل توابع واکنش آتی نشان می دهد که یک شوک مثبت ثبات سیاسی و گردشگری سبب افزایش رشد اقتصادی در کشورهای مورد مطالعه می شود. همچنین نتایج تجزیه واریانس خطای پیش بینی نیز نشان می دهد که سهم گردشگری و ثبات سیاسی در توضیح تغییرات رشد اقتصادی به مراتب بیشتر از سایر متغیرها می باشد.

رشد اقتصادی، ثبات سیاسی، گردشگری، رویکرد Panel -VAR