فرزانه کوثری - دانشجوی دکتری روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی مهدیشهر، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
پرویز صباحی - استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی مهدیشهر، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
شاهرخ مکوند حسینی - دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی مهدیشهر، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

هدف: این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی برنامه ترکیبی آموزش مدیریت والدین و فرزندپروری ذهن آگاهانه بر استرس والدگری، رابطه والد-کودک و مشکلات برونی ‎سازی‎ شده کودک انجام شد. روش: پژوهش از نوع نیمه آزمایشی همراه با پیش آزمون، پس ­آزمون دارای پیگیری سه ماهه با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش کلیه مادران دارای کودک ۴ تا ۹ سال شهر سمنان در سال ۱۴۰۰ بودند که از میان آن‎ها ۲۴ مادر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به تصادف به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش ۱۶ ساعت به صورت هر هفته دو ساعت برنامه ترکیبی را دریافت کرد درحالی که گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفت. ابزارهای پژوهش شامل شاخص استرس والدگری آبدین (۱۹۹۵)، مقیاس رابطه والد-کودک پیانتا (۱۹۹۲) و پرسشنامه رفتاری کودک آیبرگ (۱۹۷۸) بود. تجزیه و تحلیل داده‎ها از طریق تحلیل کوواریانس چندمتغیره با نرم افزار SPSS-۲۳ انجام شد. یافته‎ ها: برنامه مذکور می‎تواند در کاهش استرس والدگری (۰۵/۰p<) و مشکلات برونی‎ سازی‎ شده کودک (۰۵/۰p<) اثربخش باشد، همچنین در کاهش تعارضات بین والد و کودک و نزدیک شدن رابطه آن‎ها موثر است (۰۵/۰p<) اما در میزان وابستگی بین والد و کودک تغییری ایجاد نمی‎ کند (۲۱۳/۰ p=)، تمام نتایج در مرحله پیگیری پایدار بود به جز مشکلات برونی‎ سازی‎ شده کودک (۵۷۳/۰p=) نتیجه گیری: این برنامه ترکیبی می‎ تواند مداخله‎ ی موثری برای کاهش استرس والدگری و بهبود رابطه والد و کودک باشد.

آموزش مدیریت والدین, استرس والدگری, فرزندپروری ذهن آگاهانه