فریناز وفادار - Plant Biology Department, Faculty of Science, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
ریحانه عمواقایی - Plant Biology Department, Faculty of Science, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
پرویز احسان زاده - Department of Agronomy and Plant Breeding, College of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan, ۸۴۱۵۶-۸۳۱۱۱, Iran

در این مطالعه اثر سطوح شوری بر زرین­گیاه (جمعیت فریدون­شهر اصفهان) و نقش ملاتونین در بهبود فتوسنتز تحت شوری در طی دو آزمایش بررسی شد. در آزمایش اول، اثر غلظت­های مختلف کلرید سدیم (صفر، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ میلی­مولار) بر رشد و صفات فتوسنتزی گیاهچه­های زرین­گیاه ۶۰ روزه ارزیابی شد. نتایج نشان داد که با افزایش شوری، شاخص تحمل و میزان رنگیزه­های فتوسنتزی، حداکثر کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستمII  (Fv/Fm)، و هدایت روزنه­ای کاهش یافت اما سطح پراکسیداسیون لیپیدی و فعالیت کاتالاز در برگ افزایش یافت. در آزمایش دوم، اثر پیش­تیمار ریشه با ۱۰۰ میکرومولار ملاتونین بر تحمل شوری ۱۰۰ میلی­مولار کلرید سدیم گیاهچه­های زرین­گیاه بررسی شد. نتایج نشان داد که پیش­تیمار با ملاتونین باعث افزایش وزن تر و خشک بخش هوایی، کلروفیل a و b، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها، Fv/Fm، هدایت روزنه­ای و محتوای نسبی آب (RWC) در برگ­های تحت تنش شوری شد. تاثیر مثبت ملاتونین بر صفات فتوسنتزی بسیار با نقش آن در افزایش فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز، کاهش محتوای مالون دی­آلدئید و بهبود هموستازیNa+ ،K+  و Ca۲+ در برگ­ها مرتبط بود و این اثرات با کاربرد پارا– کلروفنیل آلانین (p-CPA) به­عنوان بازدارنده سنتز ملاتونین، تضعیف شد. بر­اساس این نتایج، کاربرد ملاتونین خارجی، احتمالا با تاثیر بر سنتز ملاتونین درون­زا گیاه، قادر است که تنش اسمزی، سمیت یونی و تنش اکسیداتیو ناشی از شوری را در زرین­گیاه تعدیل کند و ممکن است بتوان از تیمار با ملاتونین برای بهبود فتوسنتز و ارتقای سطح تحمل گیاه به شوری استفاده کرد.

Dracocephalum kotschyi, salinity, melatonin, photosynthesis, chlorophyll, ion homeostasis, زرین گیاه, شوری, ملاتونین, فتوسنتز, کلروفیل, هموستازی یونی