ترانه ثمرزاده وژده فر - دانشجوی دکتری زراعت، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، ایران.
فرزاد پاک نژاد - استاد، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، ایران
امیر حسین شیرانی راد - استاد موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
هاشم ابراهیمی - دانشجوی دکتری زراعت، گروه زراعت، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج ، ایران

خصوصیات رشدی، مراحل فنولوژیک و اجزای عملکرد گیاهان تحت تاثیر شرایط محیطی قرار می‎گیرند و می‎توانند عملکرد دانه را متاثر سازند. در تحقیق حاضر، سرعت و مدت زمان پر شدن در سه لایه بالا، وسط و پایین بوته، تعداد و عملکرد دانه پنج ژنوتیپ کلزا (RGS۰۰۳، Dalgan، Zabol۱۰، Hyola۴۰۱ و Hyola۴۸۱۵) در شش تاریخ کاشت پاییزه (۱۵ مهر، ۲۵ مهر و ۱۰ آبان) و زمستانه (۲۰ بهمن، ۳۰ بهمن و ۱۰ اسفند) مورد ارزیابی قرار گرفت. دو آزمایش جداگانه در پاییز و زمستان به صورت کرت‎های خرد شده و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال ۱۳۹۵-۱۳۹۴ اجرا شد. در هر آزمایش، تاریخ‎های کاشت به‎عنوان عامل اصلی و ژنوتیپ‎های کلزا به‎عنوان عامل فرعی درنظر گرفته شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که با تاخیر در کاشت، عملکرد دانه، وزن تک دانه، طول پر شدن دانه و تعداد دانه در بوته به خصوص در تاریخ‎های کشت زمستانه کاهش یافت. تعداد دانه در بوته جزء موثرتری در تشکیل عملکرد نهایی نسبت به وزن تک دانه، سرعت پر شدن دانه و طول پر شدن دانه بود و ژنوتیپ Dalgan با وجود این که وزن تک دانه، سرعت پر شدن دانه و طول پر شدن دانه متوسطی داشت، به واسطه برتری در تعداد دانه در بوته، بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد. همچنین ژنوتیپ‎های کلزا در تاریخ‎های کاشت ۱۵ مهر و ۲۰ بهمن در فصل پاییز و زمستان، بیشترین مقدار عملکرد دانه را تولید کردند.

اجزای عملکرد, تعداد دانه در بوته, سرعت پر شدن دانه, طول دوره پر شدن دانه, وزن تک دانه