علی کیخسرو کیانی - گروه علوم دامی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
محمد چمنی - گروه علوم دامی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
فرهاد فرودی - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران
علی اصغر صادقی - گروه علوم دامی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مهدی امین افشار - گروه علوم دامی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

هدف این پژوهش بررسی اثر پروتکسین و ویتامین C برسلول­ های ایمنی ، وزن اندام­ های لنفوئیدی وغلظت آنزیم ­های آنتی­ اکسیدان خون جوجه­ های گوشتی تحت تنش گرمایی بود. تعداد ۴۰۰ قطعه جوجه گوشتی یک روزه در قالب طرح کاملا تصادفی مورد استفاده قرار گرفت. گروه ­های آزمایشی شامل گروه شاهد منفی (بدون افزودنی، بدون تنش گرمایی)، شاهد مثبت (بدون افزودنی، با تنش گرمایی)، گروه ­های ویتامین C، پروتکسین و ترکیب پروتکسین و ویتامین C بودند. پرندگان روزانه به مدت ۷ ساعت، از ۱۴ تا ۳۵ روزگی در معرض تنش گرمایی مزمن (۳۵±۱ درجه سانتی گراد، رطوبت ۶۵ تا ۷۰%) قرار گرفتند. وزن نسبی اندام ­های لنفوئیدی شامل طحال، بورس فابریسیوس و تیموس ۸ قطعه پرنده از هر تیمار در روزهای ۱۴ و ۲۸ محاسبه گردید. هم چنین تعداد سلول­ های ایمنی جوجه­ ها پس از خون­گیری اندازه ­گیری شد. غلظت آنتی اکسیدان­ های خون نیز به صورت هفتگی اندازه ­گیری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که گروه ویتامینC+پروتکسین بیش ترین وزن اندام ­های بورس، طحال و تیموس در حین تنش حرارتی را دارد. هم چنین گروه دریافت کننده پروتکسین نسبت به گروه شاهد مثبت وزن بورس و طحال بیش تری را در حین تنش حرارتی داشت (P≤۰.۰۵). تنش حرارتی سبب افزایش نسبت هتروفیل به لنفوسیت­ شد (P≤۰.۰۵)، اما افزودن ویتامین C و پروتکسین سبب کاهش تعداد هتروفیل ­ها شد (P≤۰.۰۵). نتایج نشان داد که ارایه ویتامین C سبب افزایش غلظت سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز و کاهش میزان گلوتاتیون پراکسیداز خون جوجه ­های گوشتی طی تنش حرارتی شده است (P≤۰.۰۵). با توجه به نتایج به دست آمده، تیمار ویتامین C+پروتکسین بهترین عملکرد را نسبت به سایر تیمارها نشان داد.

آنتی اکسیدان, پروبیوتیک, سیستم ایمنی, طیور گوشتی, ویتامین ها